Old Norse Dictionary -

Meaning of Old Norse word "" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

Old Norse word can mean:

1. fem. sú (neut. þat), demonstr. pron., see Gramm. p. xxi; an older form sjá is, esp. in old vellums, often used as common for masc. and fem. (sjá maðr, sjá kona), see the references below:—that.
A. As adj.:
I. with a subst. this, that; sá hlutrinn, Fins, xi. 129; sjá maðr, that man, FS. 5, 102, 143, FmS. ii. 28, Grág. i. 74, Nj. 6; sjá bók, Íb. (fine); sá kostr, Nj. 1; sá salr, Vsp. 44; sá staðr, Fb. i. 31; sá bær, Dropl. 5; sjá sveinn, Hom. 50; sjá hverr, that cauldron, Gkv. 3. 9; sjá bragr, FmS. iv. 12 (in a verse); sjá fótr, Ó. H. (in a verse); sjá kylfa, FmS. xi. (in a verse); sjá byrðr, etc.:—placed after the noun, so giving emphasis, konungr sjá, Ó. H. 140; mær sjá, this maid, Nj. 2; minning sjá, Ld. 234; á sú, that water, 33:—with the reflex. particle er, sá er (he, she, that = which), þöll sú er stendr þorpi á, the pine ‘she that’ stands, i. e. which stands, Hm. 49; öld sú er, Fms. v.. 336 (in a verse): contracted sá’s, Hallfred (FS.); sú’s = she that, Hkr. iii. 139 (in a verse); sá maðr er Sóti heitir, that man who is named Sóti, Nj. 5; er sá engi minn frændi at gangi í þetta mál, there is none of my kinsmen that …, 31; sá sem, he, she, that, Stj. 178, passim:—with the suff. article, sá dómarinn er allt veit, Barl. 32; var sá úkyrr hlutrinn er þat merkði, FmS. xi. 129; sú ein er sagan eptir, er ek þori eigi þér at segja, … sú er ok svá sagan, at mér er mest forvitni á at heyra …, this tale is just that which I should most like to hear, Fms. v.. 355.
2. such; varð sá fundr þeirra, at Egill felldi tvá menn, Eg. 572; vera kann at enn sé sá ríkismunr, Eg.; hann er sá heilhugi, at …, Fb. ii. 318; hann er sá orðhákr, at …, Fms. v.. 372.
II. with an adjective:
1. in the indef. form; sjá móðr konungr, Og. 13, stands perh. alone in the whole literature, otherwise always,
2. in the def. form, with the prefixed article inn; sá inn máttki munr, Hm.; sá inn góði maðr, that good man, Barl. 74; sá enn sami maðr, FmS. iv. 122; sá inn sæti postuli, Post.; hyrnan sú in fremri, Nj. 198; sá inn þriði, the third, Gm. 6:—leaving out the article, sjá óhreini andi, the unclean spirit, FmS. v. 172; sá ungi maðr, the young man, Hom. 114; sú ílla atkváma, 122:—at last ‘sá’ was simply used as the definite article the instead of the ancient hinn, sá vísasti klerkr, the wisest clerk, BS. ii. 223; sá fegrsti vínviðr, the fairest vine, Art. 80 (see foot-note 25), this is esp. freq. in mod. usage, e. g. sá bleikhári Menelás, sá ráða-góði, sá ágæti Odysseifr, sú vitra Penelopa, sú árborna, rósfingraða Morgungyðja, etc., in Dr. Egilsson’s Translation of the Odyssey, as also in Vídal.
B. As subst. used almost as a pers. pron. he, she (it), [cp. Engl. she; Germ. sie]; Slíðr heitir sú, she (it) hight Slid, Vsp. 42; en sá Brímir heitir, 43; ör liggr par, ok er sú (viz. ör) af þeirra örum, Nj. 115; samkunda, sú (viz. samkunda) var knýtt festum, Am. 1; skal tólptar-eiðr skilja, hvárt sjá eigi arf at taka, whether he is to inherit, Grág. i. 269; sömdu þeir þessa ráða-gjörð, at sjá (viz. ráðagörð) skyldi fram koma, Nj. 107: esp. ‘kostr’ understood, er þá sjá einn til, 227, Fms. v.i. 265; þótti honum sá (viz. maðr) ærit hár er þat rúm var ætlað, FS. 5; sjá mun vera sönn saga, FmS. ii. 87; sá (he) kemr í borgina, Þiðr. 11; sá er vel skygðr, 81; þar ríðr maðr, sá hefir skjöld mikinn, 101; sú er öll gulli búin, 189; almáttigr Guð, sá er einn í guðdómi, almighty God, he is one in Godhead, Fb. i. 30; sá (he) seðr oss með lífligu brauði, Hom. 59; sú var stjúp-dóttir konungsins, she was the king’s step-daughter; sá er sæll, er …, he is lucky, that …, Hm.; sú er há kona er þar fór, Nj. 200; sá yðar er sik lægir, he of you who lowers himself, Hom. 50; sá er (he who) af öllum hug treystir Kristi, he that …, Hom.; sá er leyndr syndum sínum, and so in countless instances, old and mod., except that the mod. usage prefers sá ‘sem,’ sú sem.
C. As adv. = svá, q. v.; skrímingr lítill sá, Ísl. ii. 46; landnyrðingr léttr sá, Fms. v.ii. 335.
2. pres. sær, Gísl. 147, Edda i. 398 (in a verse of the 11th century), Edda (Ht. 52); but sáir, Gþl. 384; sár, Nj. 82; pret. söri, seri, Akv. 39, Hom. 67, Ó. H. 135, Edda 83, FmS. i. 9: in mod. usage, pres. sá, pret. sáði, part. sáð, of which the pret. sáði already occurs, 656 C. 32, Barl. 18, Fb. ii. 258: [A. S. sawan; Engl. sow; Germ. säben; cp. Lat. sero]:—to sow; ok sár hann niðr korninu, Nj. 82; karlar korni sá, Grág. (Kb.) ii. 170; sá akra, Stj. 225; um várit vildi hann sá, Landn. 35; bar út korn sitt ok seri, Hom. 67; korn hafði vaxit hvar sem sáð hafði verit, FmS. i. 92; sá sæði sínu, Barl. 18; sá niðr sæði, Fb. ii. 24; sá eilífu sáði, 656 C. 32; þá skal hann sá þá jörð, n. G. l. i. 39; er hann hafði þessu orða-sáði sáit í brjóst þeim, FmS. x. 236:—with acc., sá þar í Guðs orð, Barl. 18, but rare.
2. metaph. to sow, throw broadcast; ætla ek at sá silfrinu, Eg. 765; hón seri því um gammann, FmS. i. 9; ok söri allt um götuna, Edda 83, Hkr. i. 42; berr Hávarðr í brott vörðuna, ok ser (i. e. sær) hvern stein, Gísl. 147; hann seri því eptir í slóðna, Ó. H. 135 (sáði, Fb. ii. 258, l. c.)

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛋᛅ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

esp.
especially.
fem.
feminine.
m.
masculine.
masc.
masculine.
n.
neuter.
neut.
neuter.
pron.
pronoun.
adj.
adjective.
etc.
et cetera.
f.
feminine.
i. e.
id est.
l.
line.
pl.
plural.
reflex.
retlexive.
subst.
substantive.
uff.
suffix.
v.
vide.
def.
definite.
indef.
indefinite.
perh.
perhaps.
e. g.
exempli gratia.
freq.
frequent, frequently.
mod.
modern.
s. v.
sub voce.
cp.
compare.
Engl.
English.
Germ.
German.
gl.
glossary.
pers.
person.
viz.
namely.
adv.
adverb.
q. v.
quod vide.
acc.
accusative.
A. S.
Anglo-Saxon.
L.
Linnæus.
Lat.
Latin.
part.
participle.
pres.
present.
pret.
preterite.
S.
Saga.
l. c.
loco citato.
metaph.
metaphorical, metaphorically.

Works & Authors cited:

Barl.
Barlaams Saga. (F. III.)
Dropl.
Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Gkv.
Guðrúnar-kviða. (A. II.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Íb.
Íslendinga-bók. (D. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Og.
Oddrúnar-grátr. (A. II.)
Art.
Artus-kappa Sögur. (G. II.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Post.
Postula Sögur. (F. III.)
Vídal.
Vídalíns-Postilla.
Am.
Atla-mál. (A. II.)
Þiðr.
Þiðreks Saga. (G. I.)
Akv.
Atla-kviða. (A. II.)
Edda
Edda. (C. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
Ht.
Hátta-tal. (C. I.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
➞ See all works cited in the dictionary

Back