Matr

Old Norse Dictionary - matr

Meaning of Old Norse word "matr" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

matr Old Norse word can mean:

matr: m., gen. matar, dat. mat; with article matinum, Grág. i. 47 (mod. matnum); plur. matir; it is twice or thrice in Fb. spelt mát with a long vowel, with which cp. the rhyme máta uppsátr, Hallfred,—máta (gen. pl.) viggjar uppsátr = a pantry (the explanation given in Lex. Poët. and hence in FS. 214, seems erroneous); for the long vowel cp. also Ormul. mete (not mette), Engl. meat: [Ulf. mats = βρωσις; A. S. mete; Engl. meat; O. H. G. maz; Swed. mat; Dan. mad]:—meat, food; matar ok váða er manni þörf, Hm. 3; matar góðr, ‘good of meat,’ hospitable, 38; bjóða e-m mat, Gm. 2; morgin-döggvar þau sér at mat hafa, Vþm. 45, Skm. 27; þá var matr fram settr, Fbr. 21 new Ed.; bera mat á borð, to put meat on the board, Nj. 50; þú skalt stela þaðan mat á tvá hesta, 74; bera mat í stofu, eptir þat setti hón borð ok bar þar á mat, … viljum vér víst gefa yðr mat … síðan gengu þeir undir borð ok signdu mat sinn, … átu gestir mat sinn, Eb. 266, 268; Gunnarr vissi slíks matar þar ekki ván, Nj. 75; þenna aptan enn sama mælti Bergþóra til hjóna sinna, nú skulu þér kjósa yðr mat í kveld, þvíat þenna aptan mun ek bera síðast mat fyri hjón mín …, þykki mér blóð eitt allt borðit ok matrinn, 197; hann var kallaðr hinn mildi ok inn matar-ílli, … hann svelti menn at mat, FmS. i. 1; sitja at mat, to sit at meat, x. 378; beiða matar, Grág. i. 47; þóat hinn haldi matinum, id.; þá stóð Glámr. upp snemma ok kallaði til matar síns, … vil ek hafa mat minn en engar refjar, Grett. 111; þar hefi ek mínum mat orðit fegnastr þá er ek náða honum, 126; et mat þinn, tröll, FaS. iii. 178, 179: allit., matr ok mungát, meat and drink, Fb. iii. 578. Fb. i. 563; hann átti fjölda barna, hafði hann varla mat í munn sér, he had hardly any meat in his mouth, he was well-nigh starved, BS. i. 193; menn sá ek þá er móður höfðu, látið mat í munn, Sól.: eiga máiungi mat; mod. eiga ekki málungi matar, to have no food for one’s next meal, be very poor, Hm. 66: the saying, matr tr mannsins megin, ‘meat is man’s main;’ biðja sér matar hvert mál, 36; þurr matr, dry meat; þurr matr, þat er gras ok aldin, K. Þ. K. 78; hvítr matr, white meat = milk, cheese from the dairy, passim; elds matr, food for fire, fuel; spóna-matr, spoon-meat, opp. to át-matr = dry meat.

matr: II. in plur. stores of food, provisions; tveggja mánaða mati, Gþl. 99; tveggja mánaða matir mjöls, n. G. l. i. 172; tólf mánaðar mati, 346, B. K. passim.

matr: COMPDS: matarafgangr, matarafli, matarást, matarból, matarbúr, matarfýst, matarföng, matargörð, mataríllr, matarkaup, matarlauss, matarlyst, matarneyzla, matarskamtr, matarverð, matarverðr, matarvætt, mataræði.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛘᛅᛏᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

allit.: alliteration, alliterative.

A. S.: Anglo-Saxon.

cp.: compare.

Dan.: Danish.

dat.: dative.

Engl.: English.

f.: feminine.

gen.: genitive.

gl.: glossary.

id.: idem, referring to the passage quoted or to the translation

l.: line.

lit.: literally.

m.: masculine.

mod.: modern.

n.: neuter.

O. H. G.: Old High German.

opp.: opposed.

Ormul.: Ormulum.

pl.: plural.

plur.: plural.

S.: Saga.

Swed.: Swedish.

Ulf.: Ulfilas.

L.: Linnæus.

Works & Authors cited:

Bs.: Biskupa Sögur. (D. III.)

Eb.: Eyrbyggja Saga. (D. II.)

Fas.: Fornaldar Sögur. (C. II.)

Fb.: Flateyjar-bók (E. I.)

Fbr.: Fóstbræðra Saga. (D. II.)

Fms.: Fornmanna Sögur. (E. I.)

Fs.: Forn-sögur. (D. II.)

Gm.: Grímnis-mál. (A. I.)

Grág.: Grágás. (B. I.)

Grett.: Grettis Saga. (D. II.)

Hm.: Hává-mál. (A. I.)

K. Þ. K.: Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)

Lex. Poët.: Lexicon Poëticum by Sveinbjörn Egilsson, 1860.

Nj.: Njála. (D. II.)

Skm.: Skírnis-mál. (A. I.)

Sól.: Sólarljóð. (A. III.)

Vþm.: Vafþrúðnis-mál. (A. I.)

B. K.: Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)

Gþl.: Gulaþings-lög. (B. II.)

N. G. L.: Norges Gamle Love. (B. II.)

➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.