Leysa

Old Norse Dictionary - leysa

Meaning of Old Norse word "leysa" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

leysa Old Norse word can mean:

leysa
t, [lauss; Ulf. lausjan = δύειν; A. S. losjan; Engl. loosen; Germ. lösen]:—to loosen, untie, Edda 29, Eg. 223, FmS. vii. 123; leysa skúa, 656. 2: the phrase, þó mun einn endi leystr vera um þetta mál, it will all be untied, end in one way, Gísl. 82, cp. Korm. (in a verse); leysa til sekkja, to untie, open the sacks, Stj. 216; leysa til sárs, to unbind a wound, BS. ii. 180; leysa sundr, to tear asunder, Grett. 115.
leysa
2. imperS. it is dissolved, breaks up; þat veðr gerði mánudaginn, at skipit (acc.) leysti (was dissolved) undir þeim, hljópu menn þá í bát, Sturl. iii. 106; sum (skip, acc.) leysti í hafi undir mönnum, were wrecked, broken up, BS. i. 30; bein (acc.) leysti ór höfði henni, 196; leysti fót undan Jóni, Sturl. iii. 116:—of ice, snow, to thaw, þá er vár kom ok snæ leysti ok ísa, Eg. 77; kom þeyr mikill, hlupu vötn fram, ok leysti árnar, the ice broke up on the rivers, Sturl. iii. 45; þegar ísa leysir af vötnum, FmS. iv. 142; áin var leyst (thawed, open) með lönduni, en íss flaut á henni miðri, Boll. 358; vötn (acc.) mun ok skjótt leysa, Fbr. 12 new Ed.
leysa
II. metaph. to free, redeem; leysa líf sitt, Nj. 114; leysa sik af hólmi, passim, see hólmr:—leysa sik, to release oneself by performing one’s duty, see aflausn, Fbr. 154; þó mun Gunnarr leysa þik af þessu máli, Nj. 64; ek mun leysa Þorstein undan ferð þessi, Eg. 542: to redeem a vow, leysa kross sinn, FmS. x. 92; leysa heit, Stj. 520; l. suðrgöngu, Nj.
leysa
2. to redeem, purchase, as a law term; þau sex hundruð, er hón hafði til sín leyst, Dipl. v. 7.
leysa
3. to discharge, pay; at leysa þat gjald sem á var kveðit, FmS. x. 112; hann leysti þá eitt (hundrað) í kosti, fimm í slátrum, Dipl. v. 7; leysa or leysa af bendi, to perform, Band. 3; leysa e-n undan e-u, to release, Grág. i. 362.
leysa
4. to solve; hann leysti hvers manns vandræði, he loosed, cleared up all men’s distresses, he helped every man in distress, viz. with his good counsel, Nj. 30; Sturla skyldi fara fyrir þá báða feðga ok leysa mál þeirra, BS. i. 554; leysa þrætu, to settle a strife,m. 295; leysa gátu, to read a riddle, Stj. 411; marga hluti spyrr konungr Gest, en hann leysir flest vel ok vitrliga, Fb. i. 346: leysa ór e-u (spurningu), to solve a difficulty, answer a question, FmS. vi. 367; nú mun ek leysa ór þinni spurningu, BS. i. 797; karl leysti ór því öllu fróðliga sem hann spurði, Fb. i. 330, Ld. 80, Hkr. iii. 186: to absolve, in an eccl. sense, Hom. 56, K. Á. 64, BS. passim.
leysa
5. leysa út, to redeem (cp. ‘to bail out’); má vera at þú náir at leysa hann út héðan, FmS. i. 79, vii. 195: leysa út, to pay out; leysir Höskuldr út fé hans, Ld. 68; Höskuldr leysti út fé Hallgerðar með hinum bezta greiðskap, Nj. 18, FaS. i. 455: to dismiss guests with gifts (see the remarks to gjöf), leysti konungr þá út með sæmiligum gjöfum, FmS. x. 47.
leysa
III. reflex. to be dissolved; tók hold þeirra at þrútna ok leysask af kulda, 623. 33.
leysa
2. to absent oneself; leystisk þú svá héðan næstum, at þér var engi ván lífs af mér, Eg. 411; í þann tíma er leystisk Eyrar-floti, 78; svá hefi ek leyst ór garði láðvarðaðar, Eg. (in a verse); Máriu-messudag leysti(sk) konungr ór Græningja-sundi, BS. i. 781.
leysa
3. metaph. to redeem, relieve oneself; en hann leystisk því undan við þá, Íb. 11; en hann leystisk því af, at hann keypti at Þorgeiri lögsögu-manni hálfri mörk silfrs, FmS. x. 299; þat land er erfingjar ens dauða leysask af, Grág. ii. 238; megu vér ekki annat ætla, en leysask af nokkuru eptir slík stórvirki, Ld. 266.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛚᛁᚢᛋᛅ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

A. S.
Anglo-Saxon.
cp.
compare.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
l.
line.
m.
masculine.
S.
Saga.
Ulf.
Ulfilas.
acc.
accusative.
impers.
impersonal.
pers.
person.
v.
vide.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
pl.
plural.
eccl.
ecclesiastical.
viz.
namely.
reflex.
retlexive.

Works & Authors cited:

Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Edda
Edda. (C. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Korm.
Kormaks Saga. (D. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Boll.
Bolla-þáttr. (D. V.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Dipl.
Diplomatarium. (J. I.)
Band.
Banda-manna Saga. (D. II.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
K. Á.
Kristinn-réttr Árna biskups. (B. III.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Róm.
Rómverja Saga. (E. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Íb.
Íslendinga-bók. (D. I.)
➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.

Back