Lauss

Old Norse Dictionary - lauss

Meaning of Old Norse word "lauss" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

lauss Old Norse word can mean:

lauss
adj., compar. lausari, superl. lausastr; [Ulf. laus = κενός; A. S. leâs; Engl. loose, release; Germ. los; Dan. lös]:—loose, opp. to fast; fast ok laust; steinn, annarr fastr enn annarr lauss, Pm. 106; (fór) utanborðs seglit ok allt þat er laust var á búlkanum nema menn, BS. i. 422; verða lauss, to get loose; eldr varð lauss, fire broke loose (cp. Dan. ildlös), FmS. x. 29; láta laust, to let loose, let slip, yield up, vi. 203, Nj. 58, Stj. 184; liggja laust fyrir, to sit loose, be easy to seize upon; þótti eigi svá laust fyrir liggja sem þeir ætluðu, FmS. viii. 357.
lauss
II. metaph. free, unimpeded, Germ. ledig; þar var engi maðr lauss at söðla hest konungs, Ó. H. 15; bændr ok lausir menn, FS. 23; þessa megin skaltú láta hest þinn, ok gakk þú lauss yfir brúna, leave thy horse behind, and walk loose (i. e. unencumbered) across the bridge, Konr.; skal þat lið á móti því er laust er ok eigi er í fylkingu, Eg. 293: ríða laust, to ride (travel) unencumbered, without luggage, Hrafn. 27; lauss hestr, a led horse, FmS. v. 285.
lauss
2. disengaged, with gen.; en ek skal lauss allra mála ef hann kemr eigi svá út, Ísl. ii. 217; vit erum lausir allra svardaga, Fb. i. 232; lauss einka-mála, Ó. H. 194.
lauss
3. void, not binding; nú er laus veðjan okkar, FmS. vi. 370; laus eru öll nýmæli ef eigi verða upp sögð et þriðja hvert sumar, Grág. (Kb.) i. 37; en ef Sigvaldi kemr eigi þessu fram, sem nú var skilt með þeim, þá skulu mál þeirra öll vera laus, FmS. xi. 100; kuggrinn stár á kjölnum fast en kaup er laust, Stef. Ól.
lauss
4. vacant; viljum vér gefa yðr Ólafs kirkju, þvíat hón er nú laus, BS. i. 800; lauss biskupsdómr, a vacant bishopric, Mar.; laust brauð, a vacant living for a priest.
lauss
5. with the notion of empty; sigla lausum kili, to sail ‘with a loose keel,’ i. e. without a cargo, Ó. H. 115; sigla lausu skipi, id., BS. i. 518.
lauss
6. light, of sleep; hann var kominn í hvílu sína ok sofnaðr laust, Mar.; þá seig á hann svefn, ok þó svá lauss, at hann þóttisk vaka, Ó. H. 195, Vkv. 29.
lauss
7. dissolved, of a meeting (þing-lausnir); þing skal laust segja á miðjum degi, Grág. i. 116; dag þann er sóknar-þing er laust, 117.
lauss
8. loose, i. e. personal, property; lönd ok lausa aura (see lausafé, lauseyrir), Eg. 34, JS. 62; lausir penningar, loose money, cash, D. n. v. 488.
lauss
9. not lined, of a garment; þrír dúkar með rautt skinn ok enn fjórði lauss, Vm. 47; hökull lauss, stola laus, 15.
lauss
10. absolved from ban; hann söng yfir þeim miserere, ok segir þeim þó, at þá vóru þeir eigi lausari en áðr, Sturl. ii. 11.
lauss
11. loose, dissolute; lauss í sínum framferðum, Mar.: heedless, lauss ok með litlum athuga, id.
lauss
III. as the last part in compds mostly suffixed to a root word, often in gen., in a negative sense, in Icel, almost in endless instances, of which many remain in English, sak-lauss, sackless; auðnu-auss, luckless; athuga-lauss, thoughtless; mein-lauss, guileless; vit-lauss, witless, insane, etc., from which is formed the neut. subst. termination -leysi.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛚᛅᚢᛋᛋ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

adj.
adjective.
A. S.
Anglo-Saxon.
compar.
comparative.
cp.
compare.
Dan.
Danish.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
l.
line.
m.
masculine.
n.
neuter.
opp.
opposed.
S.
Saga.
superl.
superlative.
Ulf.
Ulfilas.
i. e.
id est.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
s. v.
sub voce.
v.
vide.
gen.
genitive.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
etc.
et cetera.
neut.
neuter.
subst.
substantive.

Works & Authors cited:

Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Pm.
Pétrs-máldagi. (J. I.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Hrafn.
Hrafnkels Saga. (D. II.)
Konr.
Konráðs Saga. (G. III.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Stef. Ól.
Stefán Ólafsson.
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Vkv.
Völundar-kviða. (A. II.)
D. N.
Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
Js.
Járnsíða. (B. III.)
Vm.
Vilkins-máldagi. (J. I.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.

Back