Lag
Old Norse Dictionary - lagMeaning of Old Norse word "lag" in English.
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
lag Old Norse word can mean:
- lag
- n. [leggja], a stratum, layer; vóru þá Varbelgir at taka af þau lög sem eptir vóru brúarinnar, FmS. ix. 512: freq. in mod. usage, e. g. lag í vegg, a layer or course of masonry.
- lag
- II. metaph. shape, Lat. forma:
- lag
- 1. a laying in order, due place, right position; leggja stýri í lag, to ship the rudder in its place, hook it on, FmS. vii. 47; leggja stýri ór lagi, to unship the rudder, Al. 67; ganga ór lagi, to be displaced, get wrong, FmS. viii. 291; fóru nú brýnn hans í lag, his brows became smooth and straight, of a man frowning, Eg. 306; koma lagi á e-t, to make a thing right, get a thing into order, FmS. xi. 28; hann kvaðsk eigi lagi mundu á koma fyrir næstu vetrnætr, 67; fylkingar hans komask vel í lag, his ranks fell into good order, Al. 142; brugðit er nú lagi ór því sem vant er, i. e. matters go wrong, not as they were wont to go, Grett. 183 new Ed.; nærri lagi, pretty well.
- lag
- 2. companionship, fellowship, in an enterprise of peace or war; leggja saman lag sitt, to enter into fellowship, Orkn. 88; þeir áttu mikit lag við Þveræinga, Lv. 73; bundu þeir jarl lag sitt saman, FmS. i. 20; kom til lags við Sigurð jarl sá maðr er hét Rauðr, 194; þá réðsk til lags með honum Einarr þambarskelfir, v. 4; taka e-n til lags ok félagsskapar, x. 202; hann fór til lags með Sörkvi Karli ok herjaði, Nj. 183: of living together, hann réðsk til lags við Beru, Gullþ. 13; fé-lag, q. v.: cohabitation, eiga lag við konu, to cohabit, Karl. 47, Þiðr. 247, Ver. 27, H. E. i. 247, FmS. vi. 122; taka konu til lags, BS. i. 852; fylgja e-m at lagi (i. e. not in wedlock), Sturl. i. 94, 97; fá lag konu, Þiðr. 299.
- lag
- 3. market price, tax, as e. g. in Icel. the godi of a district had to ‘lay,’ i. e. set or regulate the market price, Hænsaþ. S. ch. 2; gjalda allt at því lagi sem þar gengr, Grág. i. 213; leggja lag á mjöl, ii. 404; leggja lag á varning manna, Ísl. ii. 126; sagði þann vanda at hann legði lag á varning manna, id.; hundraðs-lag, B. K. 53; fjár-lag, tax, Grág. i. 500.
- lag
- 4. a thrust, stab, Nj. 97, 253, Eg. 231, 379, Orkn. 450, FmS. ii. 94, and passim; see leggja.
- lag
- 5. regular time; árar-lag (q. v.), a boating term, time, stroke; hafðu lagið, keep time! hafa seint, fljótt lagið, kunna ekki árarlagið: so in the saying, allt vill lagið hafa, all things require time and tact, or require to be done in a due manner; ó-lag, disorder; það er allt í ólagi, það er ólag á því:—naut., lag is the lull between the breakers, the nick of time for landing; but ólag, the wrong time, when the breakers are dashing against the shore; one of these waves is called dauða-lag, see the interesting passage in Ísl. ÞjóðS. i. 660.
- lag
- 6. [Engl. lay], an air, tune; hétu þeir er bundnir vóru á hinn heilaga Thorlák biskup, at þeir skyldi lausir verða, lögum nokkrum (söngum, v. l.), Sturl. ii. 33: freq. in mod. usage, esp. of hymns, hymna-lag, a hymn-tune, of the Ambrosian hymns; sálma-lag, a psalm-tune; vísna-lag, a song-tune; rímna-lag, a ballad-air: also used of metres, in old metric, Haðar-lag, Edda (Ht.) 140; Togdrápu-lag, 137; tog-lag, 138; Fornyrða-lag, 142; Bálkar-lag, id.; Galdra-lag, 143; Flagða-lag, 245; it is possible that songs composed in these metres were a kind of ‘airs’ accompanied by singing.
- lag
- II. adverb. in layers; í tvennu lagi, in two layers, double, FmS. i. 156; í öllu lagi, in every respect, in everything, quite, Band. 6 new Ed.; í mörgu lagi, in many respects, FmS. vi. 133, FS. 123; í sumu lagi, in some respects, FmS. vi. 207.
- lag
- 2. with compar. or superl., denoting degree; í meira lagi, considerably, rather, Þiðr. 80; í fyrra lagi, rather early, among the earlier, Ísl. ii. 126; minnsta lag, the least share, Sturl. iii. 238; í verra lagi, among the worst, Hrafn. 9; í hljóðara lagi, rather silent, SkS. 370; í fastara lagi, Str. 9; í lengra lagi, þann dag svaf Unnr í lengra lagi, U. slept that day longer than she was wont, Ld. 14; í lægra lagi, Stj. 107; í hærra lagi, í fremra, síðara lagi, passim; í mesta lagi, very greatly; sá er í mesta lagi strauma þeirra er á Breiðafirði eru, Ld. 56, Stj. 156; í heldra lagi, FmS. ii. 72, Al. 92; Helias var í fyrsta lagi spámanna, H. was one of the first of prophets, Ver. 29; í elzta lagi sona hans, among the oldest of his sons, Fagrsk. 12; í nærra lagi, rather close, Konr. 3; í flesta lagi, very numerous, Gísl. 26:—sér í lagi, laid by itself, apart, D. n. ii. 93; meðallagi (q. v.), average.
- lag
- COMPDS: lagskona, lagsmaðr.
- lag
- B. Lög, only in plur., [prop. what is ‘laid,’ cp. Germ. gesetz, Gr. θεσμός; the Engl. law seems to be a Scandin. word, for Germ. and Saxon use other words; Dan. lov; Swed. lag]:—law; proverbs, með lögum skal land byggja en með ólögum eyða, Nj. 106; svo eru lög sem hafa tog, Kveldv. i. 45: various law phrases, segja lög, to say the law, tell what is law, esp. technically used of the law-speaker who had to read the law in public, and who, in cases of dispute, had to say what was the law; svá er mælt at sá maðr skal vera nokkorr ávallt á landi óru er skyldr sé til þess at segja lög mönnum, ok heitir sá lögsögu-maðr, Grág. i. 1; biskup skal lög segja en eigi leikmenn, BS. i. 720; hlýðir þat hvergi at hafa eigi lög í landi, Nj. 149; sem ek veit sannast ok réttast ok helzt at lögum, in the oath formula, 232; leiða í lög, to introduce a law; eptir þat leiddi Skapti Þóroddsson í lög fimmtardóm ok allt þat er upp var talit, 151; þú hefir þó mest at gört, segir Gestr, þótt öðrum verði auðit í lög at leiða, 163; taka e-t í lög, id., BS. i. 158; leggja lög á e-t, id.; dæma e-m lög, Eg. ch. 57; mæla lög, FmS. vii. 142; ræna e-n lögum, Ld. 102; bjóða, festa lög fyrir sik, n. G. l. passim; setja lög, FmS. xi. 75, Fb. ii. 48; halda vel log sín, 76.
- lag
- II. law community, communion, as also a law-district; þyki mér sem málum várum sé komit í únýtt efni, ef eigi hafa ein lög allir, en ef sundr-skipt er lögunum þá mun sundr-skipt friðinum, Nj. 164; í hverri þessi deild landsins er sitt lögþing ok sín lög, yfir hverjum lögum er lögmaðr, Ó. H. 65; þrælar mínir eru ekki í lögum eðr landsrétt við aðra menn, id.; kaupeyri mun ek fá þér svá mikinn at þú megir ganga í hraustra manna lög, Ld. 254; þóat menn vildi þangat ráðask er eigi vóru í þessum lögum, FmS. xi. 76; sögðusk hvárir ór lögum við aðra, Nj. 164; leiða e-n í lög, to introduce a person as a lawful citizen, naturalise, Grág. i. 357; eru þeir nú leiddir í lög með þeim Jómsvíkingum, FmS. xi. 80; lendum mönnum ok sýslumönnum í hverjum lögum (law community) sem þeir sjá at bezt ber ok hæfir, Gþl. 56; innan laga várra, n. G. l. i. 7; ef maðr kemr ór lögum várum í fylki annat með bú sitt, 98; en þat görðisk þar, at annarr maðr at öðrum nefndi sér vátta ok sögðusk hvárir ór lögum við aðra enir Kristnu menn ok enir heiðnu, BS. i. 22: in a geographical sense, almost as a local name, Gulaþings-lög, Eiðsævis-lög, Þrænda-lög, passim:—in nicknames of great lawyers, Laga-Eiðr, Bárð. new Ed.; Laga-Ulfljótr, Þórð. (1860) 94.
- lag
- COMPDS: lagaafbrigði, lagabeiðsla, lagaboð, lagaboðorð, lagabók, lagabrjótr, lagabrot, Lagabætir, lagadeilur, lagadómr, lagaeiðr, lagaflækjur, lagafrestr, lagafrétt, lagagipt, lagagrein, lagagæzla, lagahald, lagahellur, lagahlýðni, lagakaup, lagakefli, lagakvánfang, lagalauss, lagaleiga, lagalyriti, lagalöstr, lagamaðr, lagamál, lagaorð, lagapróf, lagarefsing, lagarétting, lagaréttr, lagaripting, lagasetning, lagaskilnaðr, lagaskilorð, lagaskipan, lagaskipti, lagasnápr, lagasókn, lagastefna, lagatak, Lagatíð, lagaundanfærsla, lagaúrskurðr, lagavápn, lagaveGr.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛚᛅᚴ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Abbreviations used:
- e. g.
- exempli gratia.
- freq.
- frequent, frequently.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- Lat.
- Latin.
- metaph.
- metaphorical, metaphorically.
- i. e.
- id est.
- l.
- line.
- q. v.
- quod vide.
- v.
- vide.
- þ.
- þáttr.
- ch.
- chapter.
- Icel.
- Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- S.
- Saga.
- naut.
- nautical.
- Engl.
- English.
- esp.
- especially.
- gl.
- glossary.
- v. l.
- varia lectio.
- adverb.
- adverbially.
- compar.
- comparative.
- superl.
- superlative.
- cp.
- compare.
- Dan.
- Danish.
- Germ.
- German.
- Gr.
- Greek.
- L.
- Linnæus.
- m.
- masculine.
- plur.
- plural.
- prop.
- proper, properly.
- Scandin.
- Scandinavia, Scandinavian.
- Swed.
- Swedish.
Works & Authors cited:
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Gullþ.
- Gull-Þóris Saga. (D. II.)
- H. E.
- Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
- Karl.
- Karla-magnús Saga. (G. I.)
- Lv.
- Ljósvetninga Saga. (D. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Ver.
- Veraldar Saga. (E. II.)
- Þiðr.
- Þiðreks Saga. (G. I.)
- B. K.
- Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hænsaþ.
- Hænsa-Þóris Saga. (D. II.)
- Ísl. Þjóðs.
- Íslenzkar Þjóðsögur.
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Ht.
- Hátta-tal. (C. I.)
- Band.
- Banda-manna Saga. (D. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Fagrsk.
- Fagrskinna. (K. I.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Hrafn.
- Hrafnkels Saga. (D. II.)
- Konr.
- Konráðs Saga. (G. III.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Str.
- Strengleikar. (G. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Bárð.
- Bárðar Saga. (D. V.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Þórð.
- Þórðar Saga hreðu. (D. V.)
Also available in related dictionaries:
This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.