Kostr

Old Norse Dictionary - kostr

Meaning of Old Norse word "kostr" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

kostr Old Norse word can mean:

kostr: m., gen. kostar, pl. kostir, old acc. pl. kostu, which is used in old poets as Sighvat (Ó. H. 39), Arnór (Edda 50); but the usual form in the MSS. as well as in mod. usage is kosti; [Ulf. kustus = δοκιμή, 2 Cor. ii. 9, xiii. 3; Germ. and Dan. kost = fare, food]:—a choice, the fundamental notion being trial;

kostr: I. condition, chance, but mostly with the notion of a hard choice; eru nú tveir kostir til, sá annarr, at …, hinn annarr, at …, Nj. 199; sá er hinn þriði kostr, Grág. ii. 83; munu þér hinn sama kost fyrir höndum eiga sem vær áttum, at verja fé yðvart ok frelsi … en at öðrum kosti, Eg. 8; hann sá engan sinn kost annan, en hann lét fallask þvers undan laginu, Nj. 246, Eg. 24; sám vér þann helzt várn kost at firrask fund hans, 70; nú má Flosi sjá sinn kost, hvárt hann vill sættask til þess at sumir sé utan sætta, Nj. 250; það er hverjum manni boðit, at leita sér lífs meðan kostr er, 202; einbeygðr kostr, the only choice left, Orkn. 58.

kostr: 2. choice, terms; hvern kost vili þér nú göra Ingjaldi? Nj. 3; ek göri þér skjótan kost, Dropl. 6; göra e-m tvá kosti, Ld. 212, FS. 57; tók Kali þenna kost, Orkn. 214.

kostr: 3. a chance, opportunity, possibility; göra kost á e-u, Nj. 155, 271; mun ek öngan kost á göra, I will give no choice in the matter, i. e. will not do it, 149; kost muntú láta at etja, 90:—kostr er á, or gen. kostr e-s, a thing is possible, there is a chance, 254, 263; ef þess er k., Grág. ii. 56; Háreks var ekki við k., there was no question as to H., Ísl. ii. 315; þá er mín er eigi við kostr, when I am gone, Stj. 363:—eiga e-s kosti, to have a chance of, be able, allowed, Grág. i. 63, 468, Ld. 84, 160, 184, Nj. 57, 132, Eg. 16, 60, 531, SkS. 20 B.

kostr: 4. a match, of an unmarried woman; Sigríðr hét dóttir hans ok þótti beztr kostr á Hálogalandi, Eg. 25; hann átti dóttur eina er Unnr hét, hón var væn kona ok kurteis ok vel at sér, ok þótti sá beztr K. Á.Rangárvöllum, Nj. (begin.); Hallr kvað góðan kost í henni, H. said she was a good match, 180, FS. 88, Stj. 187; engi kostr þótti þá þvílíkr sem Helga hin Fagra í öllum Borgarfirði, Ísl. ii. 206: giving a woman away, hann spyrr hverr ráða eigi fyrir kosti hennar, who was to give her away, Band. 9 new Ed.; mey til kosta, a maid to be married, Hm. 81, (MS. kossa), cp. liggja heima sem mær til kosta, FaS. iii. 409, (ráða-kostr, a match); kvennkostr (q. v.), góðr kvennkostr.

kostr: 5. choice, state, condition; þat mun mína kosti hér fram draga, at þú átt ekki vald á mér, Orkn. 120; kostum drepr kvenna karla ofríki, i. e. the tyranny of man crushes a woman’s right, Am. 69; drap þá brátt kosti, then the state grew worse, id.; sjá fyrir sínum kosti, to take care of oneself, FmS. x. 236; eigi mun honum þykkja batnað hafa várr kostr, Eg. 287; eigi treystusk menn at raska kosti þeirra, people dared not meddle with them, disturb them, Ld. 146; bændr vildu verja kost sinn, defend themselves, FmS. ix. 306; síðan lét Simon varðveita kost hennar, guard her affairs, vii. 233; þá heldr hann kosti sínum, then he holds his place, loses not his right, Grág. ii. 209; ú-kostir, afar-kostir, a hard, evil choice; ör-kostr, lack of choice, poverty.

kostr: II. cost, expence; allan þann kost er hann hefir fyrir haft, Jb. 321; sá er vitna þarf skal standa þeim kost allan, 358; hver maðr er sik ok sín hjú heldr á sínum kosti, K. Á. 78; þat skip höfðu bæjar-menn látið göra af sínum kosti, FmS. ix. 270; hann hélt sik ríkmannlega at klæðum ok öllum kosti (fare), ii. 278; hann lét alla sína félaga á sinn kost þann vetr, Gullþ. 9; hví hann var svá djarfr at taka slíka menn upp á kost hans, Landn. 149, v. l.; hann gaf sér mikinn kost til (he took great pains), at koma þeim öllum í vingun við Guð, Hom. 108; þóat hann hefði mörgu sinni mikinn kost (pains) til gefit, Al. 116; hann lézk þar vildu sína kosti til leggja (do his best), at þeir Hákon deildi enga úhæfu, FmS. i. 22.

kostr: III. means; er (þeir) synja ölmusu, er kosti höfðu til, Hom. 64; hafa meira kost, to be the strongest, Fb. ii. 361; eiga alls kosti við e-n, to have it all in one’s power, i. e. to be the strongest; Jökull gaf honum líf ok átti áðr alls kosti við hann, FS. 10; eiga alla kosti, FmS. iv. 296, Stj. 481; Bessus er slíks átti kosti við hann er hann vildi gört hafa, Al. 101; eiga nokkurs góðs kosti, 96; hafa lítils kosti, to have small chance, be little worth, Mar.: means, provisions, meðan mér endask föng til, þótt ek véla um mína kosti, though I am left to my own supplies, Eg. 66; bauð hann Oddi alla kosti með sér, FaS. ii. 540; ef vér hittumk síðar svá at þeir hafi meiri kosli (forces), FmS. v. 87; bændr efldu þá kost hans um búit, Sturl. iii. 196 C: stores, tvau skip hlaðin vænum kosti, FmS. xi. 436; hér sé ek beggja kost, I see here plenty of either, Sighvat; mungát né aðra kosti (fare), setjask í kosti e-s, FmS. viii. 58; bændr uggðu at sezt mundi á kost þeirra, ok kurruðu ílla, BS. i. 549: victuals, provisions, Germ. kost, selja silfr fyrir kost, FaS. i. 450; hveiti ok annarr kostr, Stj. 112; Kirkja á þetta í kosti, tvær vættir skreiðar, vætt smjörs, vætt kjöts, Pm. 34; tvau hundruð í haustlagi, tíu aura í kosti, Vm. 42: board, bóndi skal halda honum kost, Jb. 374; þá bauð Ketill fé fyrir kost hennar, Dropl. 4; til kostar ok klæða, fare and clothing, B. K. 108; at konungs kosti, at the king’s table, BS. i. 782; far-k. (q. v.), a ship, vehicle; liðs-k., forces, troops.

kostr: IV. cost, quality; af léttum kosti, FmS. x. 173; þat sax var afburðar-járn kosti, of fine steel, id.

kostr: 2. good things; friði fylgja allir kostir ok öll fríðindi, Clem. 29; kyn ok kostr (quality), MS. 4. 9; fátt fríðra kosta, Hdl. 45: þeir kostir skulu ok fylgja, at þik skal aldri kala í skyrtunni, FaS. ii. 529, 531; þá ferr hann ór skyrtu sinni, ok hélt hón öllum kostum sínum, 539: fatness, Lat. ubertas glebae, jarðarinnar kost ok feitleik, Stj. 167; þar vóru allgóðir lands-kostir, Hkr. i. 55; er mér sagt gott frá landa-kostum, at þar gangi fé sjálfala á vetrum en fiskr í hverju vatni, FS. 20, 25, Landn. 225, v. l.; af kostum skal þessu landi nafn gefa ok kalla Markland, Fb. i. 539.

kostr: 3. virtue; þeir stígask yfir af hermönnum Krists fyrir helga kosti, Hom. 27; Kristni þróask at mannfjölda ok kostum, MS. 677. 8; eigi er þat rúnanna kostr, … heldr er þat þinn kostr, Skálda 162, freq. in mod. usage.

kostr: 4. a good quality, virtue; segja kost ok löst, to tell fairly the good and bad of a thing; skalt þú segja kost ok löst á konunni, Nj. 23; hann sagði kost ok löst af landinu, Landn. 30; löstu ok kostu bera ljóða synir blandna brjóstum í, Hm. 134; ú-kostr, a fault, flaw; mann-kostir, virtues.

kostr: 5. spec. of a horse, plur. a fine pace; hestr óð kafs af kostum, Sighvat.

kostr: V. spec. and adverb. usages; til kostar, well! all right! well done! er þat til kostar, ef eigi flýjum vér fyrir mönnunum, FmS. xi. 139; þat er til kostar, ef …, well done, if …, Hým. 33; er þat ok til kostar (it is a comfort) at Höskuldi muni þá tveir hlutir ílla líka, Ld. 70: because, allra mest af þeim kosti, at …, Hom. 33: sagði Ósvífr at þeir mundi á kostum (indeed) finna, at þau Guðrún vóru eigi jafnmenni, Ld. 122; þeim kosti, in that case, Grág. i. 40; engum kosti, by no means, MS. 4. 21; at þeim kosti, on that condition, Grág. ii. 239; at öðrum kosti, else, otherwise, Eg. 8, 749; at þriðja kosti, thirdly, 14, Grág. i. 395; at síðasta, efsta kosti, in the last instance, last emergency, Nj. 221; at fæsta kosti, at least, n. G. l. i. 61; at versta kosti, in the worst case, 101; at minnsta kosti, at least: gen., alls kostar, quite, in every respect, SkS. 674 B, passim; eigi eins kostar, not very, not peculiarly, Ísl. ii. 322; annars kostar, as for the rest, 108 B; nokkurs kostar, in any wise, FmS. xi. 79, Fb. i. 74; sums kostar, in some respect, FaS. ii. 547, v. 69, Hom. 89; þess kostar, in this case, thus, FmS. xi. 79, Rb. 36, Hom. (St.): acc., þá kostu, as adv., in such a manner, n. G. l. i. 327; fyrir hvern kost, by every means. ☞ Kostr, in sense I, is in old writers often omitted, and left to be supplied by the adjective or pronoun, e. g. þann (viz. kost) munu vér af taka, Ld. 188; at hann mundi verða þann upp at taka, Eg. 157, Nj. 222; er þá ok sá einn (viz. kostr) til, 227, FmS. vii. 265; er oss nú engi annarr til, Nj. 143, Eg. 405; er yðr engi annarr á görr en snúa aptr, Nj. 207; Hákon jarl er alltrauðr undir trúna at ganga, ok þykkir vera harðr (viz. kostr) á annat borð, FmS. xi. 39.

kostr: COMPDS: kostarhald, kostarlauss, kostaboð, kostamikill, kostamunr, kostavandr, kostavanr.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚴᚢᛋᛏᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

acc.: accusative.

Dan.: Danish.

f.: feminine.

gen.: genitive.

Germ.: German.

l.: line.

m.: masculine.

mod.: modern.

n.: neuter.

pl.: plural.

S.: Saga.

Ulf.: Ulfilas.

i. e.: id est.

begin.: beginning.

cp.: compare.

q. v.: quod vide.

v.: vide.

id.: idem, referring to the passage quoted or to the translation

v. l.: varia lectio.

þ.: þáttr.

s. v.: sub voce.

Lat.: Latin.

freq.: frequent, frequently.

plur.: plural.

spec.: specially.

adv.: adverb.

adverb.: adverbially.

e. g.: exempli gratia.

L.: Linnæus.

viz.: namely.

Works & Authors cited:

Edda: Edda. (C. I.)

Ó. H.: Ólafs Saga Helga. (E. I.)

Eg.: Egils Saga. (D. II.)

Grág.: Grágás. (B. I.)

Nj.: Njála. (D. II.)

Orkn.: Orkneyinga Saga. (E. II.)

Dropl.: Droplaugar-sona Saga. (D. II.)

Fs.: Forn-sögur. (D. II.)

Ld.: Laxdæla Saga. (D. II.)

Sks.: Konungs Skugg-sjá. (H. II.)

Stj.: Stjórn. (F. I.)

Band.: Banda-manna Saga. (D. II.)

Fas.: Fornaldar Sögur. (C. II.)

Hm.: Hává-mál. (A. I.)

Am.: Atla-mál. (A. II.)

Fms.: Fornmanna Sögur. (E. I.)

Al.: Alexanders Saga. (G. I.)

Gullþ.: Gull-Þóris Saga. (D. II.)

Hom.: Homiliu-bók. (F. II.)

Jb.: Jóns-bók. (B. III.)

K. Á.: Kristinn-réttr Árna biskups. (B. III.)

Landn.: Landnáma. (D. I.)

B. K.: Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)

Bs.: Biskupa Sögur. (D. III.)

Fb.: Flateyjar-bók (E. I.)

Mar.: Maríu Saga. (F. III.)

Pm.: Pétrs-máldagi. (J. I.)

Sturl.: Sturlunga Saga. (D. I.)

Vm.: Vilkins-máldagi. (J. I.)

Clem.: Clements Saga. (F. III.)

Hdl.: Hyndlu-ljóð. (A. II.)

Hkr.: Heimskringla. (E. I.)

Skálda: Skálda. (H. I.)

Hým.: Hýmis-kviða. (A. I.)

N. G. L.: Norges Gamle Love. (B. II.)

Rb.: Rímbegla. (H. III.)

➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.