Karl

Old Norse Dictionary - karl

Meaning of Old Norse word "karl" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

karl Old Norse word can mean:

karl: m. [a word common to all Teut. languages, although not recorded in Ulf.; A. S. carl, ceorl; Engl. carle, churl; Germ. kerl, etc.]:—a man, opp. to a woman; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kostum drepr kvenna karla ofríki, Am. 69; often in allit. phrases, karla ok konur, konur ok karlar, etc.; bæði karlar ok konur, FmS. i. 14, Kb. 276, 298; kvenna ok karla, Edda 21; drápu þeir menn alla, unga ok gamla, konur sem karla, FmS. ii. 134, viii. 432; er þat ekki karla at annask um matreiðu, Nj. 48; taldi hón afleiðis þoka kurteisi karlanna, er þá skyldi heita verða fyrir þeim sem óhraustum konum, BS. i. 340; karlar tólf vetra gamlir eða ellri eru lög-segendr eða lög-sjáendr, Grág. ii. 31; yngri menn en sextán vetra gamlir karlar, eða konur yngri en tuttugu, K. Þ. K.; samborin systir, bæði til karls ok konu, a sister on the father’s and mother’s side, D. n. ii. 528; spurði hvat konu varðaði ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar, Ld. 136; svá er mælt um karla ef þeir klæðask kvenna klæðnaði, Grág. (Kb.) ii. 204.

karl: COMPDS: karlafólk, karlaföt, karlasiðr, karlaskáli, karlavegr, karlsefni, karlsungi.

karl: B. In a political sense, the common folk, opp. to great folk, see jarl; vér karla börn ok kerlinga, we bairns of carles and carlines, Hkr. i. (in a verse), opp. to hróðmögr Haralds, the king’s son; þaðan eru komnar Karla ættir, Rm. 22; era þat karls ætt er at kvernum stendr, Hkv. 2. 2; kölluðu Karl, Rm. 18; ek em konungs dóttir en eigi karls, I am a king’s daughter and not a carle’s, FaS. i. 225; skyldi hón gæta hjarðar ok aldri annat vitask, en hón væri karls dóttir ok kerlingar, 22 (of a king’s daughter in disguise): in the allit. phrase, fyrir konung ok karl, for king and churl, D. n. i. 523, ii. 747, Gþl. 137; so in the saying, þat er margt í karls húsi sem eigi er í konungs garði, there are many things in the carle’s cottage that are not in the king’s palace, Gísl. 79, FaS. iii. 155, Mag. 73: mod., það er mart í koti karls sem kongs er ekki í ranni; so also in the popular tales, which often begin with the phrase, that there was a Kongr og dróttning í riki sinu og karl og kerling í Garðs-horni, and have as a standing incident that the churl’s son marries the king’s daughter, Ísl. ÞjóðS. ii, cp. also Ó. T. (1853) pref.; svo byrjar þessa sögu at karl bjó ok átti sér kerlingu, Parc. (begin.); karl hefir búit ok kona öldruð, Fb. ii. 331 (in a verse); karls son, a churl’s son, FmS. ix. 509. karla-ættir, f. pl. the churls, Rm.

karl: II. a house-carle, servant; hrundu þeir fram skútu, ok hlupu þar á sex karlar, Nj. 18; hón hafði á skipi með sér tuttugu karla frjálsa, Landn. 109, cp. Fb. i. 265; hús-karl, bú-karl, salt-karl, q. v.; Sléttu-karlar, Fbr.; cp. Swed. Dale-karlar.

karl: III. in contempt; fret-karl, q. v.; staf-karl (Norse stakkar, Dan. stakkel), a ‘staff-churl,’ beggar: in the phrase, karl ok kýll, beggar and bag, Nj. 274; bragða-karl, a cunning fellow; lítill karl, you little wretch! þú þorðir ekki, lítill karl, at segja satt til, Fbr. 39 new Ed.: in mod. usage also in a good sense, góðr karl, a good fellow; harðr karl, a hardy carle: as also with the article, karlinn = Germ. der kerl.

karl: C. An old carle, old man, opp. to kerling; svá skal körlum skipta ok kerlingum, sem öðrum skuldum, n. G. l. i. 51; heyrit þér hvat karlinn mælir, Nj. 143; karl inn skegglausi; Þorbjörn karl, the old carle Th., Eb. 176; Arngeirr karl, Bjarn. 59, 69, 71; einn gamall karl, Barl. 74; karl afgamall, a decrepit old carle, Eg. (in a verse); hann glíkir sik gömlum karli, Stj, 475, passim in old and mod. usage.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚴᛅᚱᛚ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

allit.: alliteration, alliterative.

A. S.: Anglo-Saxon.

Engl.: English.

etc.: et cetera.

f.: feminine.

Germ.: German.

gl.: glossary.

l.: line.

lit.: literally.

m.: masculine.

opp.: opposed.

S.: Saga.

Teut.: Teutonic.

Ulf.: Ulfilas.

begin.: beginning.

cp.: compare.

mod.: modern.

n.: neuter.

pl.: plural.

pref.: preface.

v.: vide.

q. v.: quod vide.

Swed.: Swedish.

Dan.: Danish.

L.: Linnæus.

Works & Authors cited:

Am.: Atla-mál. (A. II.)

Bs.: Biskupa Sögur. (D. III.)

D. N.: Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)

Edda: Edda. (C. I.)

Fms.: Fornmanna Sögur. (E. I.)

Grág.: Grágás. (B. I.)

Hm.: Hává-mál. (A. I.)

Kb.: Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)

K. Þ. K.: Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)

Ld.: Laxdæla Saga. (D. II.)

Nj.: Njála. (D. II.)

Fas.: Fornaldar Sögur. (C. II.)

Fb.: Flateyjar-bók (E. I.)

Gísl.: Gísla Saga. (D. II.)

Gþl.: Gulaþings-lög. (B. II.)

Hkr.: Heimskringla. (E. I.)

Hkv.: Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)

Ísl. Þjóðs.: Íslenzkar Þjóðsögur.

Mag.: Magus Saga. (G. II.)

Ó. T.: Ólafs Saga Tryggvasonar. (E. I.)

Rm.: Rígsmál. (A. II.)

Fbr.: Fóstbræðra Saga. (D. II.)

Landn.: Landnáma. (D. I.)

Barl.: Barlaams Saga. (F. III.)

Bjarn.: Bjarnar Saga. (D. II.)

Eb.: Eyrbyggja Saga. (D. II.)

Eg.: Egils Saga. (D. II.)

N. G. L.: Norges Gamle Love. (B. II.)

Th.: Theophilus. (F. III.)

➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.