Hel

Old Norse Dictionary - hel

Meaning of Old Norse word "hel" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

hel Old Norse word can mean:

hel
f., gen. heljar, dat. helju or hel (less correct); a nom. helja never occurs in old writers, although a gen. helju is used in the mod. phrase, milli heims ok helju (old and better heljar); [Ulf. halja = αδης, Matth. xi. 23, Luke xvi. 23, 1 Cor. xv. 55; A. S. and Engl. hell; Hel. and O. H. G. hellia; Germ. hölle; cp. Dan. i hjel]:—the abode of the dead:
hel
1. in a heathen sense answering to the Greek Hades, and distinguished from Valhalla; í Helju, Alm. 15, 19, 21, 27, 33; til Heljar, Skm. 27, Vtkv. 6, Vþm. 43; ok létta ekki fyrr en vér höfum Sigmund í Helju, Fær. 166; væntir mik, at hann sé nú í Helju, FaS. i. 233; at þau undr beri fyrir þik at þú sér brátt í Helju ok víst mun þetta þín furða vera, Ísl. ii. 351; fara til Heljar, to fare to Hel. to die, Gísl. 107.
hel
2. phrases or sayings, heimta e-n ór Helju, to draw one out of Hel, i. e. to rescue him from imminent death or peril; þóttusk þeir hafa hann ór Helju heimtan, Eg. 533, FS. 8, FmS. iii. 80; cp. gráta Baldr ór Helju, Edda 38, 39, BS. i. 648 (in a verse); búask til Heljar, to busk one for a journey to Hel. i. e. to put him in a shroud; ok er þat því mælt at maðr þykki til Heljar búask, sá er sik klæðir mjök, þá er hann gengr út eðr klæðir sik lengi, Gísl. 107; liggja (vera) milli heims ok Heljar (see heimr II), Grett. 114, FaS. ii. 437, Fb. i. 260; liggja á Heljar þremi, to lie on the threshold of Hel. O. H. l. 71; eigi eru vér svá á Heljar þröm komnir, at þú hafir allt ráð várt í hendi þér, 655 x. 1; rasa í Helina opna, to rush into open Hel. i. e. to seek death, FmS. viii. 437; leysa höfuð ór Helju, to release one’s head out of Hel. Skv. 2. 1.
hel
II. death; unnusk þeir Hákon mikit, svú at þá skildi ekki nema hel, FmS. vii. 733; höggr á tvær hendr ok þykkir eigi betra líf en hel, without caring for his life, Ísl. ii. 368; mér er verra líf en hel, Stj. 495; bíða heljar, to bide for death, Stor. 24; nema þeim liggi við hel eða húsgangr, n. G. l. i. 54; þat er vant at sjá, félagsmaðr, hvárt fyrr kemr, hel eðr langframi, Orkn. 466.
hel
2. abveRb. phrases,
hel
α. til heljar, to death; hafðr til heljar, put to death, Grág. i. 34; drepa mann til heljar, 161; bíta e-u til heljar, n. G. l. i. 341; svelta til heljar, to starve to death, Bret. 8; færa e-n til heljar, to slay one, FmS. vi. 166.
hel
β. í hel, to death (Dan. i hjel); sofa í hel, to sleep oneself to death, Rb. 356; vella möðkum í hel, 414; berja grjóti í hel, to stone to death, Landn. 236, Eb. 98, Ld. 152, Gísl. 118; berja e-n í hel, FmS. v. 181; drepa e-n í hel, Hbl. 27, Am. 38.
hel
III. the ogress Hel, the Proserpine of Scandin. mythol., Edda 18, 37–39, Gm. 31, Vtkv. 3; með Helju, id.; bjóða Helju útlausn, etc., id.; haldi Hel því er hefir, Edda 38 (in a verse): Hel was represented as of a black, livid hue, whence the phrase, blár sem Hel, black as Hel, Nj. 177; blár sem Hel ok digr sem naut, Eb. 314: Heljar-skinn, n. ‘Hel-skin,’ Black-skin; hann lézk eigi slík Heljarskinn séð hafa, Landn. 121; also as a nickname, id. The inmates of Hel (ghosts called up from below) were supposed to be endowed with a supernatural strength, whence the phrases, heljar-afl, n. strength of Hel, gigantic strength; tók hann þá á sínu heljarafli, Od. ix. 538 (ἐπέρεισε δε ιν ἀπέλεθρον): heljar-karl, m. a ‘hell-carle,’ a person of gigantic strength, Fb. i. 212: heljar-maðr, m. (heljar-menni, n.), a man of Hel, like heljar-karl, Ld. 160; er þat jafnan reynt, at heljarmaðrinn er harðr við at eiga, Al. 109; Oddr kvað eigi hógligt við heljarmann þann, en við fjölkyngi móður hans, FS. 32; ok er íllt at fásk við heljarmanninn, Grett. 134; görðu eigi þat at hætta þér einn undir vápn heljarmannsins, Þorst. S. St. 52; hann er h. ok ván at íllt hljótisk af, FS. 36; ekki mun heljarmaðr þessi láta hér við lenda, Od. xxii. 70: Heljar-sinnar, m. pl. the champions of Hel, demons, ghosts, Edda (Sksm.) 41; salir Heljar, the halls of Hel, Vsp. 35: cp. also Heljar-grind, f. the gates of Hel; Heljar-meyjar, f. pl. the maids of Hel; Heljar-reip, n. the ropes of Hel, Sól. 37–39; Heljar-rann, n. the hall of Hel, Vtkv. 6; Heljar-diskr, m. the dish of Hel, Edda (gl.), Sturl. (in a verse); Heljar-epli, n., Ísl. ii. 351 (in a verse); Heljar-askr, m. the ash of Hel, Sturl. (in a verse), cp. Vsp. 2.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚼᛁᛚ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

A. S.
Anglo-Saxon.
cp.
compare.
Dan.
Danish.
dat.
dative.
Engl.
English.
f.
feminine.
gen.
genitive.
Germ.
German.
gl.
glossary.
Hel.
Heliand.
l.
line.
m.
masculine.
mod.
modern.
n.
neuter.
nom.
nominative.
O. H. G.
Old High German.
S.
Saga.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide.
i. e.
id est.
L.
Linnæus.
s. v.
sub voce.
etc.
et cetera.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
mythol.
mythology, mythologically.
pl.
plural.
Scandin.
Scandinavia, Scandinavian.

Works & Authors cited:

Alm.
Alvís-mál. (A. I.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fær.
Færeyinga Saga. (E. II.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Skm.
Skírnis-mál. (A. I.)
Vtkv.
Vegtams-kviða. (A. I.)
Vþm.
Vafþrúðnis-mál. (A. I.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Edda
Edda. (C. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
O. H. L.
Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
Skv.
Sigurðar-kviða. (A. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Stor.
Sona-torrek. (A. III.)
Bret.
Breta Sögur. (G. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Am.
Atla-mál. (A. II.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Hbl.
Harbarðs-ljóð. (A. I.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Rb.
Rímbegla. (H. III.)
Al.
Alexanders Saga. (G. I.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Od.
Odysseifs-kvæði, prose, 1829.
Sksm.
Skáldskapar-mál. (C. I.)
Sól.
Sólarljóð. (A. III.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)
Þorst. S. St.
Þorsteins-þáttr Stangarhöggs. (D. II.)
➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.

Back