Hagr

Old Norse Dictionary - hagr

Meaning of Old Norse word "hagr" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

hagr Old Norse word can mean:

hagr: 1. adj. handy, skilful, opp. to bagr, q. v.; hagr á tré, Bs. ii. 146; hagr á járn, Gísl. 18; hagr maðr á tré ok járn, Eg. 4, Ölk. 34; hann var hagr maðr, Ísl. ii. 325; hann húsar upp bæinn, því at hann var allra manna hagastr, 171; því at þú ert umsýslu-maðr mikill ok hagr vel, Fms. i. 290; Hreiðarr bað Eyvind fá sér silfr nokkut og gull, Eyvindr spurði ef hann væri hagr, vi. 214; þann mann er hagastr var á öllu Íslandi á tré, Bs. i. 132; hann valdi þann mann til kirkju-görðar, er þá þótti einn hverr hagastr vera, sá hét Þóroddr Gamlason, 163, 235; Völundr var hagastr maðr svá at menn viti í fornum sögum, Sæm. 89: of a lady, hón var svá hög (so handy at needlework) at fár konur vóru jafnhagar henni, Nj. 147; hón var væn kona ok hög á hendr, Ísl. ii. 4; Margrét hin haga, Bs. i. 143: of dwarfs, hagir dvergar, Hdl. 7; whence dverg-hagr, skilful as a dwarf.

hagr: 2. = hagligr, of work; sem ek hagast kunna, as handily as I could, Vkv. 17: skurð-hagr, skilled in carving; orð-hagr = hagorðr; þjóð-hagr, a great artist.

hagr: 2. m., gen. hags, pl. hagir, [as to the root vide haga, cp. also the preceding word]:—state, condition; honum þótti þá komit hag manna í únýtt efni, Jb. 12; hefi ek sagt þér allt er yfir minn hag hefir gengit, Mar., Hom. 126, 155; at njósna hvat um hag Ástríðar mundi vera, Fms. i. 68; annan vetr eptir var Halldóra með barni, og lauksk seint um hag hennar, and she got on slowly, of a woman in labour, Sturl. i. 199; hann sagði með undrum hans hag fram flytjask, he said that his affairs went on in a strange way, Fb. i. 380; en nú tekr hagr minn at úhægjask, Þorf. Karl. 370.

hagr: β. in plur. affairs; hversu komtu hér, eðr hvat er nú um hagi þína? Fms. i. 79; hversu hann skyldi nú með fara eðr breyta högum sínum, Nj. 215; var þat brátt auðséð á hennar högum (doings), at hón mundi vera vitr, Ld. 22; ef þér segit nokkrum frá um hagi vára Rúts, Nj. 7; lands-hagir, public affairs.

hagr: II. metaph. means; ef hann hefir eigi hag til at færa þau fram, Grág. i. 232; hann skal færa þeim manni er nánastr er, þeirra manna er hag á til viðtökunnar, 248; en ef erfingi hefir eigi hag til framfærslu, 250; ef maðr týnir svá fé sínu, at hann á eigi hag at gjalda alla landaura, ii. 410; ráða-hagr, a match; fjár-hagr, money affairs.

hagr: 2. advantage, favour, gain; svo eru hyggindi sem í hag koma, a saying; bera kvið í hag e-m, to pronounce for one, Grág. i. 176; hallat hefi ek víst, segir konungr, ok þó í hag þér, Fms. ii. 272; greiddisk eigi byrrinn mjök í hag þeim, Fb. iii. 446; hrolldi hvatvetna þat er til hags skyldi, Am. 95; ó-hagr, disadvantage.

hagr: 3. adverbial phrase, at högum, suitably; eigi skiptir þat högum til, ‘tis not meet, ‘tis a shame, unfair, Fs. 79; eigi hefir hér at högum verit til skipt, 99; Kormakr kvað eigi at högum til skipta, ef hann sparir eigi við þik sverðit, en hann sparir við oss, Korm. 80; the mod. phrase, fara sínum högum ok munum, to do at one’s leisure, as one is pleased. hags-munir, m. pl. profit; at hann gerði hinum hagsmuni, fimm aura eðr meira fjár, í kaupinu, Grág. ii. 241 (freq. in mod. usage).

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚼᛅᚴᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

adj.: adjective.

f.: feminine.

l.: line.

m.: masculine.

opp.: opposed.

q. v.: quod vide.

v.: vide.

cp.: compare.

gen.: genitive.

n.: neuter.

pl.: plural.

plur.: plural.

metaph.: metaphorical, metaphorically.

freq.: frequent, frequently.

mod.: modern.

Works & Authors cited:

Bs.: Biskupa Sögur. (D. III.)

Eg.: Egils Saga. (D. II.)

Fms.: Fornmanna Sögur. (E. I.)

Gísl.: Gísla Saga. (D. II.)

Hdl.: Hyndlu-ljóð. (A. II.)

Nj.: Njála. (D. II.)

Sæm.: Sæmundar Edda. (A, C. I.)

Ölk.: Ölkofra-þáttr. (D. II.)

Vkv.: Völundar-kviða. (A. II.)

Fb.: Flateyjar-bók (E. I.)

Hom.: Homiliu-bók. (F. II.)

Jb.: Jóns-bók. (B. III.)

Karl.: Karla-magnús Saga. (G. I.)

Mar.: Maríu Saga. (F. III.)

Sturl.: Sturlunga Saga. (D. I.)

Þorf. Karl.: Þorfinns Saga Karlsefnis. (D. II.)

Ld.: Laxdæla Saga. (D. II.)

Grág.: Grágás. (B. I.)

Am.: Atla-mál. (A. II.)

Fs.: Forn-sögur. (D. II.)

Korm.: Kormaks Saga. (D. II.)

➞ See all works cited in the dictionary

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages descending from Old Norse.