Sjá

Old Norse Dictionary - sjá

Meaning of Old Norse word "sjá" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

sjá Old Norse word can mean:

sjá
pres. sé, sér, sér, pl. sém, séð, sé, or later, sjám, sjáð, sjá; pret. sá, sátt, sáttu (sáttu rhymes with rétti, FmS. vi. in a verse), sá, pl. sám, sáð, sá: pres. subj. sé, sér, and later sjá; pret. sæi: imperat. sé, séðú: part. sénn; neut. séð (sét): a medial form sjámk, sámk: with neg. suff. sér-at, sák-a ek, I saw not; sá-at, saw not; sátt-a-ðu, thou sawest not, Eg. (in a verse): the mod. form is,—pres. sé, sér, sér, sjáum, sjáið, sjá; pret. sá, sást, sá, pl. sáum, sáuð, sáu; pres. subj. sjái, sjáir, sjái: pret. sæi; imperat. sjá, sjáðú; part. seðr, keeping the ð throughout: [Ulf. saiwan = ὁραν; A. S. seon; Engl. see; Germ. sehen; Dan. see.]
sjá
A. To see; sé þú, Hým. 12; sé þar harm ljótan, faðir, Edda 58; sé hérna, Stj. 22, MS. 656 B. 10; sé nú, seggir, Gkv. 3. 8; sé þar nú, hve fjándinn var djarfr, FmS. ii. 184; séð nú, góðir hálsar, viii. 116, v. l. sé nú; sé hér nú handlín mitt, viii. 308; sé þú nú vandliga á kostina segir jarl, xi. 31; séðú (see thou) hve vel þeir seðu (sewed), Skálda 163; merki minna verka, þau er allir menn síðan um sé (vident), Hbl. 19; sé þér (= séð ér) eigi at Heklungar flýja, FmS. viii. 119; sáttú Sigrlinn, Hkv. Hjörv. 1; nema þú mey sér (videas), Skv. 1. 29; þóttú fagrar sér (videas) brúðir bekkjum á, Sdm. 28; gefit mér rúm, at ek of sé (videam) son minn, 623. 56; at þú sér (videas) hit sanna, 655 xvi. B. 4; eigi var ek svá heimskr at ek sæ(i) (viderem) eigi at ek var fanginn, Finnb. 356; séð ér sagði hann, at lægir seglin þeirra, Ó. H. 182; séð þér eigi (pres. indic.), FmS. iii. 44, l. c. (sjái, v. l.); er þér séð (videatis, = sjáit) yfir þat at ér hittið í váginn, FmS. xi. 124; sá þeir konur úti hjá Rangæinga-búð, Nj. 3; þá er hann hafði séð (seeth Ed.) hana, FmS. i. 185; þangat er opt sénn hauga-eldr, Eg. 767; var þá sénn (seinn Ed.) eldligr stöpull falla af himni, 645. 127; sjá draum, to see a dream, Hom. 155: absol., blindir sjá, haltir ganga, 625. 95; þeir sá eigi heldr augum en hnakka, HkR. i. 268; FIosi kvað þar gott at sitja ok mega víða sjá, Nj. 224; var konungr sjálfr við ok sá, Eg. 69.
sjá
2. to look; konungr sá til hans, Eg. 46; konungr sá við honum ok mælti, Ld. 32; hann hélt upp exinni ok sá á um hríð, Eg. 180; þat var einn morgin snemma at maðr sá út á Hrúts-stöðum (looked out of the door) … hann kvaðsk sjá mann ríða, Ld. 148; Kári spratt upp ok sá út, 152, FbR. 14; Gunuarr sá í móti tunglinu, Nj. 118; sjá í gaupnir sér, Vápn. 21, Ó. H. 13, Al. 115.
sjá
3. with prepp.; sjá á e-t, to look on; á þik sjálfan at sjá, Vþm. 6, Hm. 13; sá á skjöld hvítan, Hðm. 21: impers á sér, it can be seen, Am. 40; það sér á: metaph. to take care of, ek mun á sjá þetta mál fébóta-laust, Glúm. 358; at þér sjáið á með Högna, Nj. 113:—sjá eptir um e-t, to look after, Eg. 536: to miss, ætlu vér at eigi moni aðrir eiga meirr eptir sínum hlut at sjá, Ísl. ii. 384; nær er þat minni ætlan at þeir þvkkisk nokkut eiga eptir sínum hlut at sjá, Ld. 228; þykkisk ér til Hlíðar-enda eiga eptir nokkurum hlut at sjá? Nj. 75:—sjá fram, to see forwards, Vsp. 40, Hdl. 43:—sjá fyrir e-u, to provide for, manage, Nj. 14; sjá hverr fyrir sínu skipi, … sjá fyrir skipunum, FmS. x. 146; en þeir er úhræðnastir vóru, sá ekki fyrir því (cared not) þótt honum yrði nekkvat til meins, 655 iii. 3; eigi mun nú fyrir öllu verða um sét, FmS. v. 306; ef þú sér vel fyrir, Nj. 102; sjá þú (imperat. = sé) fyrir, 148; þeir báðu hann fyrir sjá, 259; verðr hverr fyrir sér at sjá, Ld. 264; at fyrir þeirri konu sé vel séð, sem þér er gipt, 22; ef ek gæta vel fyrir mér séð, Nj. 22: ironic., sjái hann fyrir þér, 28: to put out of the way, Al. 131, FmS. iii. 112, Háv. 40:—sjá í, Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað, Hrafn. 22: to see into, sér hann ekki í þetta, Ld. 264:—sjá til, to look for; sjá til launa, trausts, fulltings, Grág. i. 203, Hom. 130, FmS. i. 190; æ sér gjöf til gjalda, 296, Hm. 146: to see after, take care of (til-sjón):—sjá um, to see to, take care of, Eg. 543, FmS. x. 116, Nj. 5, 40, 63: ef nokkurr verðr til at sjá um með honum meðan hann er ungr, FmS. i. 256; Höskuldr sá um með honum, svá at hann hélt bústað sínum. Ld. 26; ok bað, at biskup sæi um með honum, Landn. 42;—sjá við, to beware of, Dropl. 25, FmS. vi. 18, Njarð. 382, Háv. 42, Magn. 474:—sjá yfir, to look over, survey; sjá yfir akra sína, FmS. iv. 35; sjá yfir ráð e-s, Orkn. 418; sjá yfir féskipti. FmS. x. 115; hann skyldi sjá yfir, at þat greiddisk allt vel, 227; sjá yfir, at hann görisk eigi of stórR. Eg. 50; hann sá eigi yfir (he saw no way) at þeir kæmisk til bæja, Biarn. 53; ekki mátti yfir sjá hvern veg hníga mundi, FmS. iv. 97; mega þeir þá eigi yfir sinn hlut sjá (= sjá eptir sínum hlut), Grett. 98 B.
sjá
II. metaph. to look out for, detect, and the like; ef hón sæi nokkura útlenda höfðingja vilja ágirnask ríki hans, FmS. i. 76; móðir yðar mun þenna mann hafa fyrir séð (sieth Ed.), 141; má ek eigi á manni sjá, ef þú hefir eigi slíkan hug, Eg. 714; ek sá eigi gátur þær, er …, FaS. i. 532; eigi kann biskup glöggra sjá mann á velli enn ek, FmS. x. 326, ii. 173; skulu þeir sjá þat fé, hvárt þat sé gilt eðr eigi, Grág. i. 392; sjá lögskipti at landi, ii. 254; ef þú sér eigi lögskipti at landi, id.; þá hann riði ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna, Nj. 107; sjá eiða at mönnum, FmS. x. 161, K. Þ. K. 144, Grág. i. 444; sjá hlut til handa e-m, FmS. ix. 243; má Flosi sjá sinn kost, hvárt hann vill sættask, Nj. 250; sjá ráð fyrir e-u, sá hóm þat at ráði at heitask Þórolfi, Eg. 36; at þú kunnir eigi at sjá sóma þinn, Nj. 77; má þat hverr maðr sjá er nokkura hugsun hefir, 656 A. i. 31; hann sá hverir sauðirnir feigir vóru, Landn. 292; sét (seit Ed.) er nú hversu vera vill, Nj. 202; sét er þat (it is clear) at hvárr-tveggi ykkarr man vera haldinorðr …, FmS. ii. 18; kann ek eigi þat sjá, at ek mona sækja eptir manninum, xi. 152.
sjá
III. imperS. one sees; þá mátti eigi sjá, Nj. 261; úgörla sá veguna, Eg. 544; at ekki sjái sverðin, FmS. i. 16; var þar gör dys ok sér þess merki, Ld. 152; ef nokkut mátti á sjá, Ld. 30; eðr of sér, now one sees, next in turn, Bragi; brátt sér þat á; Ólafi, at …, Ld. 36; má þat ok sjá, at …, Nj. 88; var andlit hans sem í blóð sæi, 232.
sjá
B. Reflex., sjásk, to fear; fátt hygg ek yðr sjásk, Hkv. Hjörv. 12; sá er á sinni æfi sásk aldregi háska, FmS. vi. 413 (in a verse); búendr sásk háska, HkR. i. 232 (in a verse); menn sásk orm, vi. 362 (in a verse); létt sésk Atli ofu þína, Skv. 3. 33; reiði sásk þeir Húna, Am. 2; Knútr sásk fátt, Ht. R. 69; sásk eigi þeir sverða söng, FmS. v. 228 (in a verse); ætt áttu, er ek sjámk, that I fear, Hkv. 2. 16; þó sjámk frænda reiði, 14; nú sjámk hitt, at …, Eb. (in a verse); meirr sjámk hitt, at …, Ísl. ii. 244 (in a verse); þó sjámk hitt, at …, yet I do fear, Sighvat; þó sjámk meirr um Munin, Gm.; sá sésk fylkir fæst at lífi, he fears not for his life, Hkv. Hjörv. 11; þeirrar sýnar (er) sámk ey, the sight which ever I fear, that never-to-be-forgotten sight, Gkv. 1. 26; sjámk vér hans of hugi, Hkm. 15 (Ed. sjá).
sjá
2. with prepp.; þeir þögðu yfir ok létu ekki á sjásk, they let nothing be seen, hide it, Hom. 115, Ísl. ii. 247:—sjásk fyrir, to look before one, to hesitate; sá er ekki sésk fyrir, who never blushes, Edda 16; er svá röskliga vann at ok sásk ekki fyrir, Nj. 270; er Agli of mjók ættgengt at sjásk lítt fyrir, Eg. 226:—sjásk um, to look about; sásk konungr um, Eg. 43; vera upp á gjár-bakkanum, ok sjásk þaðan um, Nj. 224; sésk um (imperat.) hvat aðrir góðir kaupmenn hafask at, SkS. 21 B; þá litu allir út nema konungr, hann stóð ok sásk eigi um, Ó. H. 119; hann var á bæn ok sásk ekki, FmS. iv. 276, l. c.: imperS., at þeim hefði kynliga um sésk, that they had made a queer oversight in this, made a strange blunder, Lv. 23; hón var trúmaðr mikill, þótt henni sæisk lítt um þetta, she was a true believer, although she made an oversight, sinned in this respect, BS. i. 451:—e-m sésk yfir, to overlook, by a slip or blunder; mun þeim þetta yfir sjásk, Nj. 231, 234, Grett. 126 A (yfir-sjón).
sjá
II. recipR. to see one another; vit munum aldri sjásk síðan, Nj. 202; hann kvað þau Kormak aldri sjásk skulu, Korm. 40; þeir sásk við Barðhólma, FmS. ix. 54: with prepp., ef þit sjáisk tveir á, if ye fight it out among yourselves, Eg. 715; skulu þér láta þá sjálfa á sjásk, Nj. 147:—sjásk til, to look to one another; sásk til síðan áðr í sundr hyrfi, Am. 34.
sjá
III. pasS. to be seen; þeir sásk aldri síðan, were never seen since, Nj. 279; var hann horfinn ok sásk eigi síðan, FaS. i. 328.
sjá
IV. part. sjándi (mod. sjáandi); at öllum á-sjándi, in the sight of all, FmS. x. 329; sjánda guð, Hom. 49; Áskell skyldi vera þeim jafnan á-sjándi (help them), Rd. 255; sjáendr eða segendr, Grág. ii. 88; hverir hlutir honum eru veitandi ok hverir viðr sjándi, which are to be granted, and which to be withheld, SkS. 440. sjánds-váttr, m. an eye-witness, n. G. l. i. 357.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛋᛁᛅ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Similar entries:

Abbreviations used:

A. S.
Anglo-Saxon.
Dan.
Danish.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
imperat.
imperative.
l.
line.
m.
masculine.
mod.
modern.
n.
neuter.
neut.
neuter.
neg.
negative.
part.
participle.
pl.
plural.
pres.
present.
pret.
preterite.
S.
Saga.
subj.
subjunctive.
uff.
suffix.
Ulf.
Ulfilas.
absol.
absolute, absolutely.
indic.
indicative.
l. c.
loco citato.
v.
vide.
v. l.
varia lectio.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
s. v.
sub voce.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
impers.
impersonal.
pers.
person.
R.
Rimur.
pr.
proper, properly.
recipr.
reciprocally.
pass.
passive.
L.
Linnæus.

Works & Authors cited:

Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Edda
Edda. (C. I.)
Finnb.
Finnboga Saga. (D. V.)
Gkv.
Guðrúnar-kviða. (A. II.)
Hbl.
Harbarðs-ljóð. (A. I.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Hkv.
Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
Hkv. Hjörv.
Helga-kviða Hjörvarðssonar. (A. II.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Hým.
Hýmis-kviða. (A. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Sdm.
Sigrdrífu-mál. (A. II.)
Skálda
Skálda. (H. I.)
Skv.
Sigurðar-kviða. (A. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Al.
Alexanders Saga. (G. I.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Vápn.
Vápnfirðinga Saga. (D. II.)
Am.
Atla-mál. (A. II.)
Dropl.
Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
Glúm.
Víga-Glúms Saga. (D. II.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Háv.
Hávarðar Saga. (D. II.)
Hdl.
Hyndlu-ljóð. (A. II.)
Hðm.
Hamðis-mál. (A. II.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Hrafn.
Hrafnkels Saga. (D. II.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Magn.
Magnús Saga jarls. (E. II.)
Njarð.
Njarðvíkinga Saga. (D. II.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)
Vþm.
Vafþrúðnis-mál. (A. I.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Hkm.
Hákonar-mál. (A. III.)
Ht.
Hátta-tal. (C. I.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Lv.
Ljósvetninga Saga. (D. II.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
Korm.
Kormaks Saga. (D. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Rd.
Reykdæla Saga. (D. II.)
➞ See all works cited in the dictionary

Back