Sær

Old Norse Dictionary - sær

Meaning of Old Norse word "sær" in English.

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

sær Old Norse word can mean:

sær
m., there are three forms, sær, sjór, sjár (cp. snær, slær, etc.); in old writers sær is commonest, sjór in mod., sjár is the most rare: the v (also written f) appears in gen. sævar, sjóvar, sjávar; dat. sævi, sjóvi, sjávi; acc. sæ, sjó, sjá; the dat. sing. was then shortened into sæ, sjó, sjá, which forms prevail in prose: in mod. usage the v has also been dropped between two vowels, sjóar for sjóvar, pl. sjóir for sjóvir, dat. sjóum: a gen. sjós is only used in special phrases, and is borrowed from the Danish: [Ulf. saiws and mari-saiws = λίμνη, Luke v. 12; A. S. sæ; Engl. sea; O. H. G. seô; Germ. see; Dan. ; Swed. sjö.]
sær
A. The sea, never used, like Germ. see, of a lake; himin, jörð ok sjá, FmS. i. 304; á sjá ok landi, 31; ef sjár kastar á land, Grág. ii. 388; þar sem sær mætisk ok græn torfa, n. G. l. i. 13; sær eða vötn, Grág. ii. 275; sær ok vindar, Eluc. 10; særinn féll á land, FmS. xi. 6 (and sjórinn, id.); upp ór sæ (dat.), 7; sænum, 6, 7 (four times); and sjónum, 6 (once); í sæinn, 6, 7 (thrice); sjóinn, id. (once); á sæinn út, Hkr. i. 229; út til sævar, ii. 106, Ó. H. 69; þar er vatni náir, eða sjá (sea-water) ef eigi nær vatni, K. Þ. K. 5 new Ed.; sjár kolblár, Nj. 42; sjór kolblár, 19; á hverngi veg er sjór blendr saman fé manna, Grág. ii. 389; sá þeir skína ljós á sjóinn, FmS. i. 228; vestr með sjó, Landn. 36; sjór í miðjum hlíðum, 25, v. l.; Danavirki var gört … um þvert landit millum sjóva, FmS. xi. 28; sjór enn rauði, the Red Sea, 655 viii. 2; hann bað þrælinn færa sér í dælu-keri þat er hann kallaði sjó …, Ekki þykki mér þetta sjór, Landn. 251; bar sjóinn í seglit (the sea, waves), FmS. ix. 320; hón hjó fram öxinni á sjóinn …, varð af brestr mikill ok blóðugr allr sjórinn, Lv. 68, 69: the phrase, kasta á sæ, to cast into the sea, throw away, Ó. H. 38 (see glær); því kalla menn á sæ kastað er maðr lætr eigu sína, ok tekr ekki í mót, Ld. 128: storm mikinn ok stóran sjá, a high sea, FmS. vii. 51: sigla suðr um sjá (= sail through the Straits of Dover southward), Nj. 281.
sær
COMPDS:
sær
α. sævar-: sævar-bakki, a, m. the sea-beach, Sturl. ii. 31 C. sævar-borg, f. a castle on the sea-side, = sæborg, FmS. xi. 74. sævar-djúp, n. the depth of the sea, the deep sea, Mar. sævar-fall, n. tides, Rb. 6, 90. sævar-floti, a, m. a float, raft of timber, n. G. l. i. 423. sævar-gangr, m. the swell of the sea, the sea running high, Edda 41. sævar-hamrar, m. pl. sea-crags, Orkn. 310 (sjávar-hamrar, Fbr. 155). sævar-strönd, f. the sea-strand, 655 xii. 3. sævar-urð, f. piles of rocks on the sea-shore, Orkn. 114.
sær
β. sjávar-: sjávar-brekka, u, f. a shelving shore, BS. i. 669. sjávar-djúp = sævar-djúp, Nj. 279. sjávar-gata, u, f. the way from the sea to a bouse; eigi er löng S. til Borgar, B. is not far from the coast, Band. 28 new Ed. sjávar-hamrar = sævarhamrar, Nj. 182, Fbr. 155. sjávar-háski, a, m. danger, distress at sea, FmS. x. 135. sjávar-hella, u, f. a flat rock projecting into the sea, Landn. 326 (Append.) sjávar-höll, f. a king’s hall on the sea-side, FmS. x. 20. sjávar-lopt, n. a house built aloft in the sea, FmS. vi. 162. sjávar-ríki, n. the kingdom of the sea, Bret. 6, Edda (pref.) sjávar-stjarna, u, f. the star of the sea, i. e. the Virgin Mary, ‘stella maris’, Mar. sjávar-stormr, m. a sea-storm, MS. 415. 9. sjávar-strönd, f. = sævarströnd, Edda i. 50.
sær
γ. sjóvar-, often spelt sjófar-, mod. sjóar-: sjóvar-afli, a, m. sea-fishery, produce from the sea, Grett. 88 A; svipull sjóar afli, a saying, Hallgr. sjóvar-bakki, a, m. = sævarbakki, FmS. vii. 145. sjóvar-bryggja, u, f. a landing bridge, FmS. vi. 5. sjóvar-djúp, n. = sævardjúp, Str. 288. sjóvar-fall (sjóar-fall) = sævarfall, Rb. 438, Jb. 338. sjóvar-floti = sævar-floti, K. Á. 178. sjóvar-gangr (sjóar-gangr) = sævargangr, Bær. 5, FmS. xi. 6, Edda (pref.) sjóvar-háski = sjávarháski, FaS. ii. 112, BS. i. 326, Stj. 27. sjóvar-hringr, m. the circle of the ocean, girding the earth, Rb. 466. sjóvar-lögr, m. sea-water, Stj. 242. sjóvar-ólga, u, f. the swell of the sea, FaS. ii. 378. sjóvar-sandr, m. sea-sand, Stj. sjóvar-skafl, m. (see skafl), FaS. ii. 76. sjóvar-skrimsl, n. a sea-monster, SkS. 86. sjóvar-stormr, m. = sjávarstormr, Stj. 287, Al. 99. sjóvar-straumr, m. a sea-current, FS. 142. sjóvar-strönd (sjóar-strönd), = sævar-strönd, n. G. l. i. 345, FmS. x. 233, Stj. 288. sjóvar-sýn, f. an outlook at sea; þvíat eins at allgóð sé S., in bright weather only, Landn. 25 (v. l.), Stj. 288. sjóvar-urð, f. = sævarurð. sjóvar-vatn, n. sea-water, Stj. 287.
sær
δ. sjóar-, passim in mod. usage.
sær
B. PROPER COMPDS:
sær
I. in pr. names, Sæ-björn, Sæ-mundr, Sæ-unn (Sæ-uðr), Sæ-hildr; contr. in Sjólfr, qS. Sæ-úlfr, Landn.
sær
II. sæ-borg, f. a sea-side town, Clem. 24, FmS. xi. 75; a sea-castle, sæborgir Birkibeina, i. e. their ships, ix. 221. sæ-brattr, adj. ‘sea-brent,’ steep towards the sea, Ísl. ii. 73, Bret. 90. sæ-bygð, f. a coast-land, FmS. iv. 116. sæ-byggjar, m. pl. coast-dwellers, FmS. viii. 404. sæ-dauðr, adj. dead at sea, drowned, Sdm. sæ-farar, f. pl. sea-faring; á hann (Njörð) skal heita til sæfara ok veiða, Edda; kenna menn til víga eðr sæfara, id.: hann hét á Þor til sjófara ok harðræða, Landn. 206. sæ-fari, a, m. a sea-farer: as adjective = sæhafi, Landn. 129, v. l.: for the sæfa in Orkn. 406 (v. l.). Grett. 88 A, read sæfara (sæa). sæ-fiskr, m. a sea-fish, Karl. 476. sæ-færr, adj. sea-worthy, FmS. iv. 246, Landn. 107: of weather, fit for sea-faring, veðr hvasst ok eigi sæfært, Eg. 482; hvern dag er sjófært var, Gísl. 47. sæ-föng, n. pl. stores from the sea; úáran, biluðu mönnum sáð ok sæföng, BS. i. 137. sæ-garpr, m. a great sea-champion, Fb. iii. 446, Bárð. 169. sæ-hafi or sæ-hafa, adj. sea-tossed, driven out of one’s course; in the phrase, verða S., hann var S. til Hvítramanna-lands, Landn. 129, BS. i. 675, Orkn. 406, Grág. i. 93, 217, ii. 410; kemr á andviðri ok verða þeir sæhafa at dalnum, Fbr. 68 (new Ed. 36 l. c. line 15 has wrongly ‘sækja’), Grett. 17 new Ed. Sæ-hrimnir, m. the name of the mythical boar whose flesh the heroes in Walhalla feed on, Gm., Edda. sæ-karl, m. a sea-carle, raftsman, Skálda 163. sæ-konungr, m., q. v. sæ-kykvendi, m. a sea-beast, Ver. 2, Skálda 170, Rb. 104. sæ-kyrra, u, f. a sea-calm, smooth sea, Orkn. 164. sæ-lið, n. service at sea, Ld. 142. sæ-lægja, u, f. a mist on the sea; þoka ok sælægjur, Orkn. 358. sæ-lægr, adj. lying on the sea, an epithet of a sea-mist; S. mjörkvi, FmS. vi. 261, viii. 178 (spelt sjálægr). sæ-naut, n. a sea-cow (fabulous); þjórr, ok var sænauta litr á hornunum, Vápn. 21, see Ísl. ÞjóðS. i. 134. 135. sæ-nár, m., Grág. ii. 131, see nár. sæ-sjúkr, adj. sea-sick, Fb. iii. 427. sæ-tré, n. pl., poët. sea-trees, i. e. ships; hér eru vit Sigurðr á sætrjám, Skv. 2. 17; hann lá úti á sætrjám vetr ok varmt sumar, FaS. ii. 242. ☞ For the compds in sjá- and sjó- see pp. 534, 535.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛋᛅᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Similar entries:

Abbreviations used:

acc.
accusative.
A. S.
Anglo-Saxon.
cp.
compare.
Dan.
Danish.
dat.
dative.
Engl.
English.
etc.
et cetera.
f.
feminine.
gen.
genitive.
Germ.
German.
gl.
glossary.
l.
line.
m.
masculine.
mod.
modern.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
pl.
plural.
S.
Saga.
sing.
singular.
Swed.
Swedish.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
L.
Linnæus.
v. l.
varia lectio.
i. e.
id est.
pref.
preface.
contr.
contracted.
pr.
proper, properly.
qs.
quasi.
adj.
adjective.
l. c.
loco citato.
poët.
poetically.
q. v.
quod vide.

Works & Authors cited:

Eluc.
Elucidarium. (F. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Lv.
Ljósvetninga Saga. (D. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Edda
Edda. (C. I.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Rb.
Rímbegla. (H. III.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Band.
Banda-manna Saga. (D. II.)
Bret.
Breta Sögur. (G. I.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Al.
Alexanders Saga. (G. I.)
Bær.
Bærings Saga. (G. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Hallgr.
Hallgrímr Pétrsson.
Jb.
Jóns-bók. (B. III.)
K. Á.
Kristinn-réttr Árna biskups. (B. III.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Str.
Strengleikar. (G. II.)
Bárð.
Bárðar Saga. (D. V.)
Clem.
Clements Saga. (F. III.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Ísl. Þjóðs.
Íslenzkar Þjóðsögur.
Karl.
Karla-magnús Saga. (G. I.)
Sdm.
Sigrdrífu-mál. (A. II.)
Skálda
Skálda. (H. I.)
Skv.
Sigurðar-kviða. (A. II.)
Vápn.
Vápnfirðinga Saga. (D. II.)
Ver.
Veraldar Saga. (E. II.)
➞ See all works cited in the dictionary

Back