Sær
Old Norse Dictionary - særMeaning of Old Norse word "sær" in English.
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
sær Old Norse word can mean:
- sær
- m., there are three forms, sær, sjór, sjár (cp. snær, slær, etc.); in old writers sær is commonest, sjór in mod., sjár is the most rare: the v (also written f) appears in gen. sævar, sjóvar, sjávar; dat. sævi, sjóvi, sjávi; acc. sæ, sjó, sjá; the dat. sing. was then shortened into sæ, sjó, sjá, which forms prevail in prose: in mod. usage the v has also been dropped between two vowels, sjóar for sjóvar, pl. sjóir for sjóvir, dat. sjóum: a gen. sjós is only used in special phrases, and is borrowed from the Danish: [Ulf. saiws and mari-saiws = λίμνη, Luke v. 12; A. S. sæ; Engl. sea; O. H. G. seô; Germ. see; Dan. sö; Swed. sjö.]
- sær
- A. The sea, never used, like Germ. see, of a lake; himin, jörð ok sjá, FmS. i. 304; á sjá ok landi, 31; ef sjár kastar á land, Grág. ii. 388; þar sem sær mætisk ok græn torfa, n. G. l. i. 13; sær eða vötn, Grág. ii. 275; sær ok vindar, Eluc. 10; særinn féll á land, FmS. xi. 6 (and sjórinn, id.); upp ór sæ (dat.), 7; sænum, 6, 7 (four times); and sjónum, 6 (once); í sæinn, 6, 7 (thrice); sjóinn, id. (once); á sæinn út, Hkr. i. 229; út til sævar, ii. 106, Ó. H. 69; þar er vatni náir, eða sjá (sea-water) ef eigi nær vatni, K. Þ. K. 5 new Ed.; sjár kolblár, Nj. 42; sjór kolblár, 19; á hverngi veg er sjór blendr saman fé manna, Grág. ii. 389; sá þeir skína ljós á sjóinn, FmS. i. 228; vestr með sjó, Landn. 36; sjór í miðjum hlíðum, 25, v. l.; Danavirki var gört … um þvert landit millum sjóva, FmS. xi. 28; sjór enn rauði, the Red Sea, 655 viii. 2; hann bað þrælinn færa sér í dælu-keri þat er hann kallaði sjó …, Ekki þykki mér þetta sjór, Landn. 251; bar sjóinn í seglit (the sea, waves), FmS. ix. 320; hón hjó fram öxinni á sjóinn …, varð af brestr mikill ok blóðugr allr sjórinn, Lv. 68, 69: the phrase, kasta á sæ, to cast into the sea, throw away, Ó. H. 38 (see glær); því kalla menn á sæ kastað er maðr lætr eigu sína, ok tekr ekki í mót, Ld. 128: storm mikinn ok stóran sjá, a high sea, FmS. vii. 51: sigla suðr um sjá (= sail through the Straits of Dover southward), Nj. 281.
- sær
- COMPDS:
- sær
- α. sævar-: sævar-bakki, a, m. the sea-beach, Sturl. ii. 31 C. sævar-borg, f. a castle on the sea-side, = sæborg, FmS. xi. 74. sævar-djúp, n. the depth of the sea, the deep sea, Mar. sævar-fall, n. tides, Rb. 6, 90. sævar-floti, a, m. a float, raft of timber, n. G. l. i. 423. sævar-gangr, m. the swell of the sea, the sea running high, Edda 41. sævar-hamrar, m. pl. sea-crags, Orkn. 310 (sjávar-hamrar, Fbr. 155). sævar-strönd, f. the sea-strand, 655 xii. 3. sævar-urð, f. piles of rocks on the sea-shore, Orkn. 114.
- sær
- β. sjávar-: sjávar-brekka, u, f. a shelving shore, BS. i. 669. sjávar-djúp = sævar-djúp, Nj. 279. sjávar-gata, u, f. the way from the sea to a bouse; eigi er löng S. til Borgar, B. is not far from the coast, Band. 28 new Ed. sjávar-hamrar = sævarhamrar, Nj. 182, Fbr. 155. sjávar-háski, a, m. danger, distress at sea, FmS. x. 135. sjávar-hella, u, f. a flat rock projecting into the sea, Landn. 326 (Append.) sjávar-höll, f. a king’s hall on the sea-side, FmS. x. 20. sjávar-lopt, n. a house built aloft in the sea, FmS. vi. 162. sjávar-ríki, n. the kingdom of the sea, Bret. 6, Edda (pref.) sjávar-stjarna, u, f. the star of the sea, i. e. the Virgin Mary, ‘stella maris’, Mar. sjávar-stormr, m. a sea-storm, MS. 415. 9. sjávar-strönd, f. = sævarströnd, Edda i. 50.
- sær
- γ. sjóvar-, often spelt sjófar-, mod. sjóar-: sjóvar-afli, a, m. sea-fishery, produce from the sea, Grett. 88 A; svipull sjóar afli, a saying, Hallgr. sjóvar-bakki, a, m. = sævarbakki, FmS. vii. 145. sjóvar-bryggja, u, f. a landing bridge, FmS. vi. 5. sjóvar-djúp, n. = sævardjúp, Str. 288. sjóvar-fall (sjóar-fall) = sævarfall, Rb. 438, Jb. 338. sjóvar-floti = sævar-floti, K. Á. 178. sjóvar-gangr (sjóar-gangr) = sævargangr, Bær. 5, FmS. xi. 6, Edda (pref.) sjóvar-háski = sjávarháski, FaS. ii. 112, BS. i. 326, Stj. 27. sjóvar-hringr, m. the circle of the ocean, girding the earth, Rb. 466. sjóvar-lögr, m. sea-water, Stj. 242. sjóvar-ólga, u, f. the swell of the sea, FaS. ii. 378. sjóvar-sandr, m. sea-sand, Stj. sjóvar-skafl, m. (see skafl), FaS. ii. 76. sjóvar-skrimsl, n. a sea-monster, SkS. 86. sjóvar-stormr, m. = sjávarstormr, Stj. 287, Al. 99. sjóvar-straumr, m. a sea-current, FS. 142. sjóvar-strönd (sjóar-strönd), = sævar-strönd, n. G. l. i. 345, FmS. x. 233, Stj. 288. sjóvar-sýn, f. an outlook at sea; þvíat eins at allgóð sé S., in bright weather only, Landn. 25 (v. l.), Stj. 288. sjóvar-urð, f. = sævarurð. sjóvar-vatn, n. sea-water, Stj. 287.
- sær
- δ. sjóar-, passim in mod. usage.
- sær
- B. PROPER COMPDS:
- sær
- I. in pr. names, Sæ-björn, Sæ-mundr, Sæ-unn (Sæ-uðr), Sæ-hildr; contr. in Sjólfr, qS. Sæ-úlfr, Landn.
- sær
- II. sæ-borg, f. a sea-side town, Clem. 24, FmS. xi. 75; a sea-castle, sæborgir Birkibeina, i. e. their ships, ix. 221. sæ-brattr, adj. ‘sea-brent,’ steep towards the sea, Ísl. ii. 73, Bret. 90. sæ-bygð, f. a coast-land, FmS. iv. 116. sæ-byggjar, m. pl. coast-dwellers, FmS. viii. 404. sæ-dauðr, adj. dead at sea, drowned, Sdm. sæ-farar, f. pl. sea-faring; á hann (Njörð) skal heita til sæfara ok veiða, Edda; kenna menn til víga eðr sæfara, id.: hann hét á Þor til sjófara ok harðræða, Landn. 206. sæ-fari, a, m. a sea-farer: as adjective = sæhafi, Landn. 129, v. l.: for the sæfa in Orkn. 406 (v. l.). Grett. 88 A, read sæfara (sæa). sæ-fiskr, m. a sea-fish, Karl. 476. sæ-færr, adj. sea-worthy, FmS. iv. 246, Landn. 107: of weather, fit for sea-faring, veðr hvasst ok eigi sæfært, Eg. 482; hvern dag er sjófært var, Gísl. 47. sæ-föng, n. pl. stores from the sea; úáran, biluðu mönnum sáð ok sæföng, BS. i. 137. sæ-garpr, m. a great sea-champion, Fb. iii. 446, Bárð. 169. sæ-hafi or sæ-hafa, adj. sea-tossed, driven out of one’s course; in the phrase, verða S., hann var S. til Hvítramanna-lands, Landn. 129, BS. i. 675, Orkn. 406, Grág. i. 93, 217, ii. 410; kemr á andviðri ok verða þeir sæhafa at dalnum, Fbr. 68 (new Ed. 36 l. c. line 15 has wrongly ‘sækja’), Grett. 17 new Ed. Sæ-hrimnir, m. the name of the mythical boar whose flesh the heroes in Walhalla feed on, Gm., Edda. sæ-karl, m. a sea-carle, raftsman, Skálda 163. sæ-konungr, m., q. v. sæ-kykvendi, m. a sea-beast, Ver. 2, Skálda 170, Rb. 104. sæ-kyrra, u, f. a sea-calm, smooth sea, Orkn. 164. sæ-lið, n. service at sea, Ld. 142. sæ-lægja, u, f. a mist on the sea; þoka ok sælægjur, Orkn. 358. sæ-lægr, adj. lying on the sea, an epithet of a sea-mist; S. mjörkvi, FmS. vi. 261, viii. 178 (spelt sjálægr). sæ-naut, n. a sea-cow (fabulous); þjórr, ok var sænauta litr á hornunum, Vápn. 21, see Ísl. ÞjóðS. i. 134. 135. sæ-nár, m., Grág. ii. 131, see nár. sæ-sjúkr, adj. sea-sick, Fb. iii. 427. sæ-tré, n. pl., poët. sea-trees, i. e. ships; hér eru vit Sigurðr á sætrjám, Skv. 2. 17; hann lá úti á sætrjám vetr ok varmt sumar, FaS. ii. 242. ☞ For the compds in sjá- and sjó- see pp. 534, 535.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛋᛅᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Similar entries:
Abbreviations used:
- acc.
- accusative.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Dan.
- Danish.
- dat.
- dative.
- Engl.
- English.
- etc.
- et cetera.
- f.
- feminine.
- gen.
- genitive.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- pl.
- plural.
- S.
- Saga.
- sing.
- singular.
- Swed.
- Swedish.
- Ulf.
- Ulfilas.
- v.
- vide.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- L.
- Linnæus.
- v. l.
- varia lectio.
- i. e.
- id est.
- pref.
- preface.
- contr.
- contracted.
- pr.
- proper, properly.
- qs.
- quasi.
- adj.
- adjective.
- l. c.
- loco citato.
- poët.
- poetically.
- q. v.
- quod vide.
Works & Authors cited:
- Eluc.
- Elucidarium. (F. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hkr.
- Heimskringla. (E. I.)
- K. Þ. K.
- Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
- Landn.
- Landnáma. (D. I.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Lv.
- Ljósvetninga Saga. (D. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Fbr.
- Fóstbræðra Saga. (D. II.)
- Mar.
- Maríu Saga. (F. III.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Rb.
- Rímbegla. (H. III.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Band.
- Banda-manna Saga. (D. II.)
- Bret.
- Breta Sögur. (G. I.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Bær.
- Bærings Saga. (G. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Hallgr.
- Hallgrímr Pétrsson.
- Jb.
- Jóns-bók. (B. III.)
- K. Á.
- Kristinn-réttr Árna biskups. (B. III.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Str.
- Strengleikar. (G. II.)
- Bárð.
- Bárðar Saga. (D. V.)
- Clem.
- Clements Saga. (F. III.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Gm.
- Grímnis-mál. (A. I.)
- Ísl. Þjóðs.
- Íslenzkar Þjóðsögur.
- Karl.
- Karla-magnús Saga. (G. I.)
- Sdm.
- Sigrdrífu-mál. (A. II.)
- Skálda
- Skálda. (H. I.)
- Skv.
- Sigurðar-kviða. (A. II.)
- Vápn.
- Vápnfirðinga Saga. (D. II.)
- Ver.
- Veraldar Saga. (E. II.)