Fár
Old Norse Dictionary - fárMeaning of Old Norse word "fár" in English.
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
fár Old Norse word can mean:
- fár
- 1. f. [Dan. faar], a sheep, D. n. ii. 312, Boldt 165; vide fæR.
- fár
- 2. n. [A. S. fær; Hel. fâr = dolus; Germ. fahr = treason, gefahr = danger; Engl. fear = terror; cp. also Germ. furcht:—but in the old Scandin. languages the word does not rightly mean either fear or danger; the mod. Dan. fare and Swed. fara are borrowed from Germ.]
- fár
- 1. evil passion, bale, harm, mischief; fár ok fjandskapr, Gísl. 125; eigi standa orð þín af litlu fári, baleful words, FaS. i. 195; lesa fár um e-n, to speak foul calumnies of one, Hm. 23; af fári, from evil passion, Og. 12. Hm. 151; er þú felldir mér fár af höndum, that thou brakest my spell, Og. 10; flytjandi fárs, bringing mischief, Am. 4; ef ek vissa þat fár fyrir, if I could foresee that bale, Skv. 2. 7; halda kvið til fárs e-m, to withhold the verdict to the injury of the other party, Grág. i. 58; verða e-m at fári, to be one’s bale, Korm. 12 (in a verse); full skal signa ok við fári sjá, i. e. make a sign over the cup to prevent harm in it, Sdm. 8; þat er fár mikit (‘tis a bad omen), ef þú fæti drepr, Skv. 2. 24; þá er hann réttlauss ef hann þiggr fár á sér, if he receives bodily harm, n. G. l. i. 255.
- fár
- 2. plague, esp. of animals; hunda-fár, sickness among dogs; kúa-fár, nauta-fár, cattle plague, cp. heljar-fár, morð-fár, murderous pestilence; urðar-fár, a weird plague, Sturl. ii. 213 (in a verse); feikna-fár, deadly pain, PasS. 2. 11; vera í fári, to be in an extremity; í dauðans fári, in the death-agony, etc.
- fár
- β. of men, a dangerous illness; lá hann í þessu fári nær viku, BS. i. 761; cp. fár-veikr, dangerously ill; fár er nokkurs-konar nauð, Edda 110, cp. far B.
- fár
- γ. wrath; fár er reiði, Edda 110; vera í íllu fári (vide far B), to be bent on doing mischief.
- fár
- 3. as a law term, fraud, such as selling sand or dirt instead of flour or butter, defined n. G. l. i. 24; kaupa fals, flærð eða fár, 324.
- fár
- COMPDS: fárhugr, fárleikr, fárliga, fárligr, fárramr, fárreiðr, fárskapr, fársótt, fársumar, fárveikr, fárverkr, fárviðri, fáryrði, fárskona, fársmaðr, fárssótt.
- fár
- 3. fem. fá, neut. fátt; dat. fám; acc. fá (paucos and paucam); fán (paucum); fár (paucae and paucas), but in mod. usage dissyllabic, fáum, fáa, fáan, fáar: gen. pl. fára, mod. fárra:—compar. færi, mod. færri with a double r; superl. fæstr, in books of last century sometimes spelt færstr,—a form warranted neither by etymology nor pronunciation: færst, however, occurs in the old MSS. Arna-Magn. 132. Ld. 210: [Lat. paucus; Ulf. faus; A. S. feá Engl. few; Hel. fáh; O. H. G. foh; lost in mod. Germ.; Dan. and Swed. få or faa]
- fár
- I. few; Margr við Mývatn, en Fár í Fiskilækjar-hverfi (a pun), Rd. 311, Glúm. 361; með fá liði, with few men, Eg. 51; færa sauðfé, fewer sheep, Grág. (Kb.) 159; færi sauði, i. 423; í fám orðum, in few words, Stj. 29; við fá menn, FmS. i. 35; við fára manna vitni, Ld. 260; færi öfundarmenn, 204; fleiri … færi, Grág. i. 38; fáir einir, only a few; fá eina menn, Sturl. iii. 3; hjón fá ein, Eg. 573, vide einn.
- fár
- 2. used as noun, few, in the sense of few or none, none at all; fáir hafa af því sigrask, Nj. 103; þeir kváðu fá fúnað hafa fyrir honum, 263.
- fár
- β. esp. in old sayings; e. g. fár er fagr ef grætr, Fb. i. 566; fár veit hverju fagna skal, Kvöldv. i. 47; fár bregðr hinu betra ef hann veit hit verra, Nj. 227: fár er hvatr er hrörask tekr ef í bernsku er blauðr, Fm. 6; fár er full-rýninn, Am. 11; fár hyggr þegjanda þörf, Sl. 28; fás er fróðum vant, Hm. 107; fátt er of vandlega hugat. Kvöldv. ii. 198; fátt veit sá er sefr, Mork. 36; fátt er svo fyrir öllu íllt að ekki boði nokkuð gott; fátt segir af einum, VolkS. 62; fátt er ramara en forneskjan, Grett. 144; fátt er sköpum ríkra, FS. 23; fár gengr of sköp norna, Km. 24; fátt er betr látið en efni eru til, Band. 2; fár er vamma vanr, Mirm. 68; fátt veit fyrr en reynt er, FmS. vi. 155; fátt gat ek þegjandi þar, Hm. 104. Many of these sayings are household words, and this use of the word is typical of the dry northern humouR.
- fár
- II. metaph. dismal, cold, reserved; Sigurðr konungr hafði verit nokkut fár (dismal, in low spirits) öndverðan vetr, en nú var hann glaðr ok spurall, FmS. iv. 82; varð hann fyrst fár ok úkátr, 192; vóru menn allir fáir við þá, v. 307; Vigdis varð fá um, Vigdis became silent about it, i. e. disliked it much, Sturl. iii. 180; var þá Gunnarr við hana lengi fár, for a long time G. was cold to her, Nj. 59.
- fár
- 2. neut. fátt, coldness, coolness; fátt var með þeim Rúti um samfarar, there was coolness between R. and his wife, Nj. 11; var fátt um með þeim bræðrum, 2, Eg. 199; var et fæsta með þeim, Ld. 234; verið hefir fátt með okkr, Gísl. 100: fátt kom á með þeim Gretti, Grett. 99.
- fár
- III. neut., konungr svarar fá (dat.), Ó. H. 94; Guðrún talaði hér fæst um, Ld. 210; var eigi boðit færa en hundraði, not fewer than a hundred, Nj. 17; fátt af þeirra mönnum, only a few of their men, FmS. v. 290; fátt eina, only a few, Ld. 328: with gen., fátt manna, few men, Nj. 130; fátt góðs, but little good, Hom. 38; fátt einna hverra hluta, few of things, i. e. few things, FmS. iv. 175: þeir ugðu fátt at sér, they heeded them but little, FmS. vii. 201; hlutask til fás, Hrafn. 17.
- fár
- β. as adv., in the phrases, sofa fátt, to sleep but little, be wakeful; leika fátt, to play but little, i. e. be in a dismal humour; tala fátt, to speak but little; syrgja fátt, to sorrow but little, i. e. to be gay, cp. Lex. Poët.
- fár
- γ. with numerals, less than, short of, minus, save; vetri fátt í fjóra tigu, i. e. forty years save one, i. e. thirty-nine, FmS. x. 2, v. l.; tveimr ertogum fátt í átta merkr, eight marks less two ortogs, B. K. 84; lítið fátt í fimm tigi vetra, little short of fifty years, FmS. iii. 60; hálfum eyri fátt á átta merkr, eight marks less half an ounce; þremr mörkum fátt á laup, a bushel less three marks, B. K. 84, 11: at fæstu, the fewest, least, the minimum; tveir et fæsta, two at least, Grág. i. 9; sex menn et fæsta, 378; cp. the neut. afl-fátt, svefn-fátt, dag-fátt, q. v.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚠᛅᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Abbreviations used:
- Dan.
- Danish.
- f.
- feminine.
- n.
- neuter.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Engl.
- English.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Hel.
- Heliand.
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- S.
- Saga.
- Scandin.
- Scandinavia, Scandinavian.
- Swed.
- Swedish.
- i. e.
- id est.
- L.
- Linnæus.
- v.
- vide.
- esp.
- especially.
- etc.
- et cetera.
- acc.
- accusative.
- compar.
- comparative.
- dat.
- dative.
- fem.
- feminine.
- gen.
- genitive.
- Lat.
- Latin.
- neut.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- pl.
- plural.
- superl.
- superlative.
- Ulf.
- Ulfilas.
- e. g.
- exempli gratia.
- metaph.
- metaphorical, metaphorically.
- R.
- Rimur.
- s. v.
- sub voce.
- adv.
- adverb.
- q. v.
- quod vide.
- v. l.
- varia lectio.
Works & Authors cited:
- Boldt
- Boldt. (J. II.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Korm.
- Kormaks Saga. (D. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Og.
- Oddrúnar-grátr. (A. II.)
- Sdm.
- Sigrdrífu-mál. (A. II.)
- Skv.
- Sigurðar-kviða. (A. II.)
- Pass.
- Passiu-Sálmar.
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Arna-Magn.
- Arna-Magnacanus.
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Magn.
- Magnús Saga jarls. (E. II.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Glúm.
- Víga-Glúms Saga. (D. II.)
- Kb.
- Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
- Rd.
- Reykdæla Saga. (D. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Band.
- Banda-manna Saga. (D. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fm.
- Fafnis-mál. (A. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Km.
- Kráku-mál. (A. III.)
- Mirm.
- Mirmants Saga. (G. II.)
- Mork.
- Morkinskinna. (E. I.)
- Sl.
- Sólarljóð. (A. III.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Hrafn.
- Hrafnkels Saga. (D. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Lex. Poët.
- Lexicon Poëticum by Sveinbjörn Egilsson, 1860.
- B. K.
- Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)